Diepe hersenstimulatie

Neurologische bewegingsstoornissen worden veroorzaakt door een verkeerde werking van de hersenen. Ongeveer één op de duizend mensen in Nederland, krijgt hiermee te maken. Het bekendste voorbeeld van zo’n neurologische bewegingsstoornis, is de ziekte van Parkinson. Om bewegingsstoornissen (deels) te verhelpen, kan een hersenoperatie worden uitgevoerd: diepe hersenstimulatie. Er kan voor deze operatie gekozen worden om de nadelige gevolgen van de ziekte van Parkinson te verminderen of deels te verhelpen, maar ook in geval van bijvoorbeeld een essentiële tremor en dystonie.

Hersenoperatie

Door een hersenoperatie uit te voeren, wordt getracht de symptomen van een neurologische bewegingsstoornis te onderdrukken. Diepe hersenstimulatie, zoals deze hersenoperatie heet, bestrijdt dus niet de ziekte zelf, maar de symptomen ervan. De afweging om wel of geen operatie uit te voeren, is een afweging op basis van de voor- en nadelen ervan.

Er zijn enkele psychische bijwerkingen bekend, die kunnen optreden na het uitvoeren van diepe hersenstimulatie. Dit zijn bijvoorbeeld een klinische depressie of andere vormen van stemmingswisselingen, hyperseksualiteit (verhoogde seksuele drift) en dwangmatig gokken. Deze bijwerkingen kunnen tijdelijk zijn en worden verholpen door een juiste afstelling van de stimulator die tijdens deze hersenoperatie wordt geplaatst. Naast deze psychische bijwerkingen, kunnen er elektroden losraken, of infecties of bloedingen optreden – hoewel dit onwaarschijnlijk is.

Wat is diepe hersenstimulatie?

Diepe hersenstimulatie is een zogenaamde neuromodulatie, een neurofysiologische ingreep die invloed uitoefent op het menselijke zenuwstelsel. Er wordt een elektrode ingebracht in het betreffende hersengedeelte. Die elektrode legt dat gedeelte van de hersenen stil, op basis van impulsen van een stimulator die elders in het lichaam wordt geplaatst. Het hersengedeelte zendt dan geen signalen meer richting het zenuwstelsel, wat de bewegingsstoornissen kan verhelpen.

Verloop van de hersenoperatie

Voorafgaand aan de diepe hersenstimulatie, wordt de patiënt uitvoerig gescreend. Daarbij worden de hersenen nauwgezet in kaart gebracht, veelal door middel van een MRI-scan. Ook wordt een hartfilmpje (EEG) gemaakt en worden de nodige voorbereidende onderzoeken uitgevoerd. In overleg met uw arts, neemt u op basis van de screening een besluit over het wel of niet uitvoeren van de operatie.

Als er wordt besloten om de diepe hersenstimulatie uit te voeren, dan bestaat deze operatie altijd uit twee onderdelen. Deze worden op dezelfde dag uitgevoerd. In het eerste deel van de operatie worden de elektroden aangebracht in het betreffende hersengebied. Dit deel van de operatie verloopt onder plaatselijke verdoving – de patiënt blijft dus bij kennis. De elektroden worden gedurende een operatie die circa vijf uur bedraagt, ingebracht via een opening in de schedel.

Het tweede deel van de operatie, beslaat het plaatsen van de stimulator die impulsen geeft aan de elektroden. Deze stimulator wordt onder het sleutelbeen aangebracht en wordt deze verbonden met de elektroden in de hersenen. De stimulator is een soort pacemaker, werkend op batterij. Deze batterij moet na vijf jaar worden vervangen. De plaatsing van de stimulator wordt gedaan onder algehele narcose. De duur van dit tweede operatiedeel bedraagt ongeveer een uur.

Na de operatie

Na afloop van de operatie, dient u zich de eerste dagen te richten op een goed herstel. Over het algemeen kunt u na één tot drie dagen naar huis. De stimulator is dan nog niet geactiveerd. Ongeveer één á twee weken na uw ontslag uit het ziekenhuis, wordt u op de polikliniek verder behandeld. De diepe hersenstimulatie moet dan voor het eerst worden geprogrammeerd. Het kan enige tijd duren – tot wel een half jaar – voordat de optimale instellingen gevonden zijn, en voordat de diepe hersenstimulatie dus het optimale effect bereikt.