Antibiotica

Heb je een blaasontsteking? Dan krijg je van de dokter een antibioticakuur. Dat geldt ook wanneer je een longontsteking of een bacteriële infectie hebt. Ook dan krijg je dit wondermiddel vaak voorgeschreven. De meeste mensen slikken het braaf op aanraden van hun arts, maken de kuur af en de klachten zijn verdwenen. Maar wat zijn antibiotica nu eigenlijk? En hoe werkt een antibioticum?

Elk jaar gebruikt zo’n kwart van de Nederlanders een antibioticum. Dit komt neer op vier miljoen mensen.

Wat zijn antibiotica?

Antibiotica zijn geneesmiddelen die infecties die veroorzaakt zijn door bacteriën helpen te genezen. Een antibioticum remt de groei van bacteriën of doodt bacteriën door hun celwand te beschadigen. Vervolgens ruimt je lichaam de verzwakte of gedode bacteriën weer op. Er zijn verschillende soorten antibiotica die op verschillende manieren werken.

Antibiotica worden zowel door mensen als door dieren gebruikt. Een antibioticum helpt bij een infectie die door een virus is veroorzaakt, zoals griep of verkoudheid. Ook bij veel tandheelkundige behandelingen is het gebruiken van een antibioticum niet nodig.

Waar zijn antibiotica van gemaakt?

Antibiotica zijn gemaakt van micro-organismen, zoals schimmels en bacteriën. De diverse soorten bacteriën zijn weer in verschillende groepen te verdelen. Elk antibioticum werkt weer op een specifieke groep bacteriën.

Hoe werken antibiotica?

Antibiotica schakelen bacteriën uit. Je kunt deze micro-organismen niet zien met het blote oog. Bacteriën bestaan uit een cel. Als de omstandigheden voor bacteriën goed zijn, bijvoorbeeld als je koorts hebt, dan kunnen ze zich erg snel vermenigvuldigen. Sommige bacteriën hebben een nuttige functie, maar er zijn er ook veel die een bacteriële infectie veroorzaken.

Wanneer je een infectie hebt, zoals een longontsteking of tuberculose, dan kan de arts je antibiotica voorschrijven. Een antibioticum helpt niet tegen een virus zoals griep, verkoudheid of waterpokken. Wel kan het helpen bij een infectie die door een virus, zoals griep of verkoudheid, in ontstaan.

Welke soorten antibiotica zijn er?

Er zijn verschillende soorten antibiotica tegen de verschillende soorten bacteriën en kwalen. Antibiotica worden onderverdeeld in smal- en breedspectrum antibiotica.

Smalspectrum antibiotica

Smalspectrum antibiotica zijn specifiek geschikt voor infecties die zijn veroorzaakt door een bepaalde groep bacteriën. Een breedspectrum antibioticum werkt op meer soorten bacteriën tegelijk.

De meeste artsen geven de voorkeur aan een smalspectrum antibioticum. Bij het gebruik hiervan raken alle slechte bacteriën beschadigd. Verder heeft een smalspectrum antibioticum minder bijwerkingen dan een breedspectrum antibioticum.

Een arts schrijft een smalspectrum antibioticum alleen toe als duidelijk is welke bacterie de infectie heeft veroorzaakt. Wanneer dit onbekend is, dan kan het gebruik van een breedspectrum antibioticum een uitkomst bieden.

Breedspectrum antibiotica

Een breedspectrum antibioticum schakelt meerdere bacteriën uit. Dit heeft als nadeel dat de goede bacteriën ook worden aangetast. Hierdoor heeft een breedspectrum antibioticum vaak bijwerkingen, zoals diarree of spruw.

Wanneer schrijft een arts antibiotica voor?

Een arts schrijft niet zo snel antibiotica voor. Dit doet hij alleen als het echt nodig is. Dit is zo wanneer je zelf onvoldoende weerstand hebt om de infectie zelf te bestrijden. Je afweersysteem heeft dan hulp nodig. Wanneer je voldoende weerstand hebt, dan kan je lichaam de infectie zelf bestrijden. Als een arts een antibioticum voorschrijft aan iemand die dit eigenlijk niet nodig heeft, dan werkt dit antibioticaresistentie in de hand.

Hoe stelt een arts vast welk antibioticum je nodig hebt?

Voordat een arts een antibioticum voorschrijft, kijkt hij naar twee dingen. Ten eerste is dit de plek waar de ontsteking zich bevindt. Het weefsel dat is ontstoken, is in een bepaalde mate gevoelig voor een bepaald soort antibioticum. De arts moet dan ook een antibioticum voorschrijven dat in het weefsel kan doordringen. Ten tweede kijkt de arts naar de soort bacterie. Elk soort bacterie heeft weer een bepaalde opbouw en sommige antibiotica zijn beter in staat om een specifieke bacterie uit te schakelen dan andere.

Hoe snel na inname werkt een antibioticum?

Een antibioticum werkt het snelst en het best als de bacterie die uitgeschakeld moet worden nog actief is. Op het moment dat je met een antibioticakuur start, zijn de meeste bacteriën nog actief. Om deze reden worden de meeste bacteriën snel beschadigd en verminderen de klachten al vrij snel. Wel is het van belang dat de concentratie antibioticum in het bloed boven een bepaald minimum is. Dit is dan ook de reden dat er meestal tijden zijn aangegeven waarop je het medicijn moet innemen.

Hoe lang blijven antibiotica in je lichaam?

Antibiotica stoppen niet direct nadat je met de kuur bent gestopt. Ze zijn dus niet meteen uit je lichaam verdwenen. Hoe lang een antibioticum nog nawerkt en in je lichaam blijft, verschilt per soort. Soms kan het tot vijf dagen na de laatste pil in je lichaam blijven zitten.

Waarom moet je een antibioticakuur altijd afmaken?

Ook al verdwijnen de klachten snel, toch zal je de antibiotica een aantal dagen moeten gebruiken. Wanneer je zomaar stopt met de kuur zijn er mogelijk nog bacteriën in je lichaam actief. Je loopt dan het risico dat de infectie weer terugkomt. Het is dan ook van belang om de kuur altijd af te maken. Je weet dan zeker dat alle bacteriën zijn uitgeschakeld. Dit is niet alleen gunstig voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen.

Voorkom resistentie

Door een antibioticakuur af te maken, voorkom je dat een bacterie een bepaalde weerstand (resistentie) opbouwt tegen een bepaald soort antibioticum. Als een bacterie resistent raakt, werkt het antibioticum niet meer goed tegen de bacterie.

Een antibioticakuur wordt haast nooit voor een paar dagen voorgeschreven. Meestal is dit vijf tot tien dagen. Wanneer je te vroeg stopt met de behandeling, dan loop je het risico dat de infectie weer terugkomt.

Wat is antibioticaresistentie?

Als je een antibioticum hebt gebruikt, zal een arts je deze niet zo snel nog een keer voorschijven. Wanneer een antibioticum geregeld tegen een bacterie wordt gebruikt, kan de bacterie namelijk ‘resistent’ worden. Dit betekent dat de bacterie gevoelloos is voor het antibioticum. Als je een infectie krijgt met een resistente bacterie, helpt een bepaald antibioticum niet meer. De groei van de resistente bacteriën kan dan niet worden geremd. Je kunt dan erg ziek worden. Gelukkig worden er regelmatige nieuwe antibiotica uitgevonden. Wel zijn er steeds meer bacteriën die niet meer goed reageren op antibiotica. Dit komt, omdat er wereldwijd te veel en te vaak antibiotica worden gebruikt als niet nodig is. In een aantal landen is het zelfs mogelijk om een antibioticum zonder recept te kopen.

Wanneer en hoe vaak moet je een antibioticum innemen?

Het hangt weer af van het soort antibioticum en de infectie wanneer en hoe vaak je een antibioticum moet innemen. De instructies staan op het etiket vermeld. Aangezien de concentratie van het antibioticum in je bloed altijd boven een bepaald niveau moet zijn, is echt belangrijk dat je het medicijn op een vast tijdstip of vaste tijdstippen inneemt.

Hoe moet je een antibioticum innemen?

Het ligt aan de vorm op welke manier je een antibioticum inneemt. Tabletten of capsules kun je het beste innemen met een glas water terwijl je staat of zit. Een oplostablet laat je uiteenvallen in een glas water. Vervolgens drink je dit mengsel op. Kinderen krijgen soms een drankje.

Wat zijn de bijwerkingen van antibiotica?

De meest voorkomende bijwerkingen van antibiotica zijn:

  • Diarree
  • Dunne ontlasting
  • Overgevoeligheid
  • Allergische reacties

Wat zijn de meest bekende soorten antibiotica?

Er zijn tientallen soorten antibiotica. Hieronder staan de tien meest bekende soorten vermeld:

1. Penicilline
2. Nitrofurantoïne
3. Doxycycline
4. Trimethoprim
5. Clindamycine
6. Ciprofloxacine
7. Fusidinezuur
8. Azitromycine
9. Cotrimoxazol
10. Claritromycine

Mag je alcohol drinken als je antibiotica gebruikt?

Soms gaan antibiotica en alcohol wel samen en soms niet. Bij de antibiotica tinidazol en metronidazol mag je geen alcohol drinken. Als je dit wel doet, kunnen er bijwerkingen optreden als hoofdpijn, hartkloppingen, een rood gezicht, een warm gezicht, misselijkheid, een verlaagde bloeddruk en zweten. Het is verstandig om altijd aan je arts te vragen of je alcohol mag drinken tijdens een antibioticakuur.

Werkt de anticonceptiepil als je antibiotica gebruikt?

Van de twee antibioticasoorten rifabutine en rifampicine is het bekend dat ze de werking van de anticonceptiepil kunnen beïnvloeden. Andere antibiotica, zoals penicilline, hebben geen invloed op de werking van de pil. Als je een antibioticakuur volgt, is het verstandig om eerst bij je arts te informeren hoe het zit met de werking van de pil.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips