Keizersnede

De keizersnede is een grote operatieve ingreep die gebruikt wordt tijdens de bevalling als de moeder en/of de baby ernstige moeilijkheden ondervinden tijdens het geboorteproces. Hoewel deze ingreep wordt beschouwd als een operatie, wordt hij in medische kringen meestal aangeduid met sectio caesarea.

De oorsprong van deze ingreep gaat terug op de Oudheid, in de tijd van de Egyptenaren en de Romeinen. Vóór de uitvinding van de hedendaagse antibiotica, werd de keizersnede alleen toegepast onder extreme omstandigheden met een verhoogde kans op infectie. Vandaag de dag wordt de keizersnede vaak gebruikt om de moeder en/of het kind te redden van ernstige complicaties en/of de dood.

De procedure van de keizersnede begint met het aanleggen van een catheter aan de blaas van patiënt, zodat de urine weg kan lopen terwijl de operatie gaande is. Vervolgens wordt er een naald in een bloedvat in de arm of hand gestoken. Dit is het infuus dat de moeder voorziet van de noodzakelijke vloeistoffen en medicatie. De buikholte van de moeder wordt dan schoongemaakt met een ontsmettende zeep en haar schaamhaar wordt weggeschoren. Er kan vóór de algehele verdoving een antacidum worden gegeven om overmatig maagzuur tegen te gaan. Ook wordt de moeder soms aan de hartmonitor gelegd om de hartslag en bloeddruk in de gaten te houden.

Als de genoemde voorbereidingen zijn getroffen, dan wordt een horizontale incisie (snede) gemaakt door de buik- en baarmoederwand. Dit type incisie wordt ook wel de lage transverse (dwarse) cervicale (ter hoogte van de baarmoederhals) incisie genoemd. Als de baarmoeder is bereikt, breekt het amnionvlies en kan de baby uit de bekkenstreek worden gehaald en met de hand, de forceps (verlostang) of de vacuüm-extractor uit het lichaam van de moeder worden verwijderd. Vervolgens wordt de navelstreng afgebonden en wordt de pasgeborene in de eerste minuut op de Apgar-schaal gescoord. Dan wordt de placenta verwijderd en wordt de huid van de moeder dichtgenaaid met hechtingen die hopelijk na tien dagen zijn geheeld. De moeder moet dan naar de verkoeverkamer worden gereden om bij te komen van de operatie.

Een keizersnede kan onder plaatselijk of algehele verdoving worden uitgevoerd.

De volledige verdoving wordt alleen bij een spoedgeval van keizersnede gebruikt, terwijl de plaatselijke (epidurale of lumbale) anesthesie meestal wordt gebruikt als de keizersnede al van tevoren vaststond. De verdoving moet ervoor zorgen dat de moeder geen pijn voelt tijdens deze ingreep. Na de bevalling zal de arts veelal een pijnstillend middel voorschrijven om de wondpijn te verzachten.

Omdat de keizersnede een medische ingreep is, kan alleen de vader van het kind aanwezig zijn in de operatie-verloskamer. Sommige vaders schrikken hiervoor terug omdat er een snede wordt gemaakt waarbij vrij veel bloed vrijkomt. Maar de meeste ziekenhuizen houden hier rekening mee en schermen de plaats van de incisie af met een hekje waardoor zowel de moeder als degene die bij haar hoofdeinde staat wordt afgeschermd van de bloederige aspecten.

Een keizersnede heeft net als iedere operatieve ingreep tijd nodig om te helen. Het herstel duurt dan ook langer dan bij een gewone bevalling. De moeder waarvan het kind via de keizersnede ter wereld is gebracht, zal nog een paar dagen in het ziekenhuis moeten verblijven en heeft thuisgekomen nog wat extra zorg nodig voordat de hechtingen zijn geheeld. De moeder krijgt dan ook instructies mee hoe ze de hechtingen moet verzorgen en welke bewegingen ze al wel en niet mag maken, zodat de kans op infectie of onnodig ongemak zo klein mogelijk blijft. De operatiewond zal ongeveer na zes weken helemaal zijn geheeld.

Na een keizersnede zal de moeder zich waarschijnlijk afvragen of ze nu bij voortaan bij andere verlossingen ook in aanmerking komt voor de keizersnede, of dat ze het volgende kind langs natuurlijke weg geboren kan laten worden. In vroeger tijden werd de keizersnede met een verticale incisie in de buik- en baarmoederwand uitgevoerd. Omdat dat er in dit geval geen krachtig herstel van de wond plaatsvond, moesten de meeste vrouwen daarna al hun kinderen via de keizersnede geboren laten worden. Tegenwoordig wordt meestal de lage transverse cervicale incisie gebruikt omdat men meent dat dit kleinere bloedingen geeft, een krachtiger herstel en minder kans op buikwand-infecties oplevert.