Onderste extremiteiten

De onderste ledematen zijn verantwoordelijk voor de voortbeweging en geven het menselijk lichaam een extra steun.

Ze kunnen in vier gedeelten worden onderverdeeld:

– bekkengordel met heiligbeen en heupbeen
– bovenbeen met het dijbeen
– onderbeen met scheenbeen en kuitbeen
– voet met voetwortel, middenvoet en tenen

De bekkengordel is met de wervelkolom verbonden. Door de starheid en stabiliteit ervan geeft die het menselijk lichaam een stabiele houding. En een rechtop- staande houding.
De bekkengordel bestaat uit twee heupbeenderen (os coxae) en het heiligbeen (os sacrum). Het heiligbeen is met het heupbeen verbonden door een straf gewricht.

Het heupbeen bestaat uit drie beenderen:

– darmbeen (os ilium)
– zitbeen (os ischii)
– schaambeen (os pubis).

Deze drie beenderen komen in het zogenaamde “azijnnapje” (acetabulum) samen. Het “azijnnapje” is een holte, die op een napje lijkt en door een beenrand omgeven wordt. Het “azijnnapje” vormt de kom van het heupgewricht. Het dijbeen (femur) is het grootste en langste pijpbeen van het lichaam. Aangezien met het ouder worden het beenweefsel zijn stevigheid verliest, komt het vaak voor bij oudere mensen dat ze de dijbeenhals breken (dijbeenhals-breuk).

Het onderbeen bestaat uit twee beenderen:

– kuitbeen (fibula)
– scheenbeen (tibia).

Het scheenbeen begint liggend aan de oppervlakte aan de voorzijde en loopt naar beneden in de binnenenkel uit. Het kuitbeen is als tweede onderbeenbeen beweeglijk met het scheenbeengebied verbonden en vormt aan het onderste uiteinde de buitenenkel.

Voetskelet
Het voetskelet heeft in tegenstelling tot het handskelet slechts zeven wortelbeenderen (ossa tarsi). Evenals bij de hand kan men ook bij de voet de wortelbeenderen in twee rijen opdelen.

De eerste (proximale) rij bevat:

– bootvormig been (os naviculare)
– sprongbeen (talus)
– hielbeen (calcaneus)

De tweede of distale rij bevat:

– binnenste wigvormig been (os cuneiforme mediale)
– middelste wigvormig been (os intermedium)
– buitenste wigvormig been (os cuneiforme laterale)
– teerlingbeen (os cuboideum)
– Door de lengtewelving van de voet en de aanspanning hiervan door banden en pezen ontstaat het voetgewelf. Het verdeelt het lichaamsgewicht naar achteren op het stompe uitsteeksel achter onder de hiel en naar voren op de middenvoet en teenbeenderen (hoofdzakelijk de eerste middenvoetbeenderen) en vangt (de schokken van) het lichaamsgewicht op, bij iedere stap het drievoudige van ons gewicht.
– Analoog aan de hand heeft de voet 5 middenvoetsbeentjes (ossa metatarsi), die precies als bij de hand in drie delen opgedeeld zijn:
– basis (basis metatarsalis)
– schacht (corpus metatarsale)
– kop (caput metatarsale).
– De basis voegt zich gewelfachtig aan elkaar. De corpora (corpus) vertonen een lichte buiging naar achteren. Aan de koppen (caput) bevinden zich kleine groeven, waarin zich de rondachtige schakelbeenderen (sesam-beentjes) bevinden, die dienen als omkeerpunten voor de pezen.
– De teenkootjes (phalanges of ossa digitorum) zijn evenals de vingers van de hand in drie delen opgedeeld:
– basiskootje (phalanx proximalis)
– middenkootje (phalanx media)
– eindkootje (phalanx distalis)

Evenals bij de duim van de hand ontbreekt het middenkootje bij de grote teen. De proporties van de voet onderscheiden zich wezenlijk van die van de hand. Het bereik van de tenen is vergeleken met dat van de vingers zeer beperkt, het hielbeen is daarentegen juist sterk ontwikkeld. Over het geheel genomen zijn de voetbeenderen stabieler en breder dan de handbeenderen. Zij moeten immers het hele gewicht van het lichaam dragen.