Hoornvlies

Hoornvlies is het voorste doorzichtige gedeelte van de harde oogrok. Het is bij benadering bolvormig gekromd, heeft bij de volwassene een diameter van ca. 12 mm en een dikte van ca. 0,6 mm. Aan de wand van de oogbol worden drie lagen onderscheiden. De buitenste laag of harde oogrok bestaat uit stevig bindweefsel en is grotendeels ondoorzichtig, behalve aan de voorzijde waar het sterker gebogen en glashelder is en geen bloedvaten bevat (hoornvlies). Binnen de harde oogrok ligt het vaatvlies, dat uit fijn bindweefsel bestaat en rijk is aan bloedvaten en lymfvaten. Bij de rand van het hoornvlies is het vaatvlies verdikt tot het zgn. straallichaam.

Hier splitst het zich in een uiterst dun laagje dat de binnenkant van het hoornvlies bekleedt en een gedeelte dat als een doorboord scherm de oogbol in een klein voorste en een groot achterste gedeelte verdeelt. Dit laatste vlies, dat door de aanwezigheid van kleurstoffen (pigment) bij verschillende mensen verschillend – blauw, bruin – is gekleurd, heet regenboogvlies. In het midden laat dit vlies een ronde opening – de pupil – open. Binnen het vaatvlies ligt, alleen in de achterste ruimte, het netvlies dat ook de achterkant van het regenboogvlies bekleedt.

hoornvlies

Bij microscopisch onderzoek blijkt het hoornvlies te bestaan uit vijf lagen, waarvan de binnenste laag (endotheel) o.a. zorgt voor het uitpompen van water uit het hoornvlies. Dit water wordt aan het hoornvlies afgestaan door de haarvaten in het dunne bekledende vliesje van het vaatvlies. Een voortdurende verversing van dit vocht is noodzakelijk voor de doorzichtigheid. De buitenste laag, het dek-weefsel (epitheel), is opgebouwd uit zes tot acht cellagen en beschermt het oog tegen het binnendringen van bacteriën. Het hoornvlies werkt als een kleine, bol-holle lens die van voorwerpen een verkleind, rechtopstaand beeld geeft. Onregelmatigheden in de kromming leiden tot vervorming van dit beeld.

hoornvliesletsel

beschadiging van het voorste doorzichtige gedeelte van de harde oogrok (hoornvlies) door een ongeval. Een ongeval aan het oog wordt veroorzaakt door binnendringen van een vreemd lichaam in het hoornvlies of in de bindvlieszak aan de binnenzijde van een van de oogleden. Veel last geven ingewaaide vuiltjes, die onder het bovenooglid terechtkomen en met iedere lidslag over het hoornvlies krassen. Door omklappen van het bovenlid kunnen deze gewoonlijk gemakkelijk worden verwijderd met een met schoon water bevochtigd wattenstokje of de punt van een schone zakdoek (EHBO).

Vreemde voorwerpen die in het hoornvlies zijn gedrongen moeten worden verwijderd door de arts, nadat hij het oog tijdelijk gevoelloos heeft gemaakt door plaatselijke verdoving (indruppelen met bijv. xylocaïne).

Als de metaaldeeltjes diep zijn binnengedrongen, zoals bij metaalbewerkers wel het geval is, kunnen deze in een specialistische afdeling van een groot ziekenhuis met een speciaal daartoe gebouwde reuzenmagneet worden verwijderd. Het oog wordt daarna enige dagen met een verband afgesloten. In de praktijk is gebleken dat de in het hoornvlies ingedrongen vreemde voorwerpen aanvankelijk door de patiënt niet of nauwelijks worden bemerkt. Vaak krijgt hij na een of twee dagen hevige last en maakt zich dan ongerust omdat hij de oorzaak van de pijn niet begrijpt. Na verwijdering van het vreemde voorwerp uit het hoornvlies blijft een littekentje achter. Verder bestaat, ook bij lichte verwondingen, altijd de kans op infectie, met soms een ernstige hoornvliesontsteking. Het is dus gewenst dat in alle beroepen waar grote kans bestaat op indringen van vreemde voorwerpen in het hoornvlies, goede schutbril-len worden gedragen (zie Beroepsziekten).

Een andere categorie ongevallen wordt gevormd doordat metaaldeeltjes door het hoornvlies heen in het binnenste van het oog dringen. Meestal gebeurt dit bij slaan met een hamer op een hard stalen voorwerp (beitel, werkstuk) waarbij dan een zeer klein deeltje met een grote snelheid van het metaal afspringt en in het oog doordringt. Het slachtoffer pleegt even een flinke tik tegen het oog te voelen maar heeft verder geen pijn. In de meeste gevallen gaat hij direct al wazig zien, doordat het stukje metaal door het hoornvlies heen is geslagen en de lens heeft doorboord, waardoor reeds heel spoedig lenstroebeling ontstaat. Soms komt het deeltje in het glasvocht terecht, na het vaatvlies te hebben doorboord, hetgeen een bloeduitstorting in het glasvocht tot gevolg heeft.

Af en toe komt het voor dat een ijzerdeeltje van enkele honderdste grammen het gehele oog doorboort: hoornvlies, lens, glasvocht, netvlies en harde oogrok waarna het achter het oog blijft zitten, hetgeen verder geen kwaad kan, maar wel iets zegt over de enorme snelheid die deze uiterst kleine metaaldeeltjes kunnen krijgen. Deze doordringende metaal-verwondingen worden vrijwel steeds door ijzerdeeltjes veroorzaakt. Een stukje ijzer in het oog lost zeer geleidelijk op, hetgeen het afsterven van de zintuigcellen in het netvlies, die niet tegen het contact met de ijzerverbindingen kunnen, tot gevolg heeft. De kans bestaat dat een dergelijk oog in enkele maanden blind wordt. Het stukje metaal moet dus worden verwijderd, hetgeen met behulp van de genoemde magneet in het algemeen goed gelukt. Kinderen verwonden zich nogal eens met een schaar in het oog. Meestal wordt het hoornvlies doorboord en hangt er regenboogvlies uit de wond. Soms is de lens aangeprikt, wat lenstroebeling tot gevolg heeft. Het oog moet dan worden geopereerd.

Een in het algemeen onschuldige, maar uitermate pijnlijke verwonding ontstaat bij beschadiging van het dekweefsellaagje dat de buitenste laag van het hoornvlies vormt.

Vaak gebeurt dit bij stoeipartijtjes of bijvoorbeeld doordat een kind, dat bij de moeder op schoot zit, haar met de nageltjes in het oog slaat. Als grotere stukken van het dekweefsel zijn verwijderd kan de pijn vrijwel ondraaglijk zijn. De verwonding geneest echter gewoonlijk zeer snel en zonder sporen achter te laten. De behandeling pleegt in deze gevallen te geschieden door het aanbrengen van zalfverbanden.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips