Dysenterie

Dysenterie is een andoening van het darmstelsel gekenmerkt door diarree met slijm en bloed. De ziekte kan zowel door bacillen als door eencellige parasieten (amoeben) worden veroorzaakt. Bacillendysenterie (veroorzaakt door de zgn. Shigella-soorten) komt voornamelijk voor in streken met een gematigd klimaat, terwijl amoebendysenterie een ernstige en vaak voorkomende darmziekte is in tropische streken.

Bacillaire dysenterie ontstaat door infectie met verschillende typen bacillen. De ernst van de darmaandoening varieert van milde diarree tot een fataal verlopende ziekte. De tijd die verloopt tussen het moment van besmetting tot het ontstaan van ziekteverschijnselen (incubatietijd) varieert van een tot zeven dagen. Er is bijna altijd sprake van een plotseling begin met hoge koorts en verder buikkrampen gevolgd door diarree. De patiënten klagen over hevige buikpijn met soms ondraaglijke krampen (kolieken). De diarree is waterig-vloeibaar vermengd met slijm en etter en vaak ook bloed. Veelvuldige ontlastingen tot 25 maal per dag kunnen leiden tot overmatig vochtverlies, waardoor een zorgwekkende situatie ontstaat. De behandeling bestaat uit vochttoediening, sulfapreparaten en antibiotica.

In meer dan de helft van de gevallen betreft de aandoening kinderen tot 10 jaar. De ziekte verspreidt zich door direct en indirect contact, o.a. via het water, voedsel en vliegen. Het bijeenbrengen van massa’s mensen, vooral ondervoede, in een onhygiënische omgeving bevordert het ontstaan van epidemieën. Tijdens een epidemie is het dan ook van groot belang dat de patiënten geïsoleerd worden, de ontlasting en urine en tevens het beddegoed ontsmet worden en voorzorgsmaatregelen genomen worden tegen contactbesmetting, o.a. door handenbevuiling tegen te gaan. De ziekte gedraagt zich in West-Europa veelal als een infectie met een top in de wintermaanden, met veel gevallen in de steden, terwijl de school een belangrijke schakel in de infectieketen vormt.

Amoebendysenterie heeft geen specifiek patroon van ziekteverschijnselen. Ze verschillen namelijk sterk in verschillende delen van de wereld. De amoeben houden zich voornamelijk in het slijmvlies van de dikke darm op, ze vreten de wand ervan aan en voeden zich met rode bloedlichaampjes. Deze eencellige diertjes, die als zodanig buiten het lichaam niet kunnen leven, omgeven zich door een stevig huidje. De zo gevormde bolletjes (cysten) met een doorsnede van enkele honderdsten millimeters, komen met de ontlaste darminhoud naar buiten en kunnen dagenlang blijven leven. Op deze wijze kunnen ze water, voedsel enz. besmetten.

De patiënten klagen over buikkrampen met enige keren per dag ontlasting met bloed en slijm, terwijl de algemene toestand weinig gestoord is. Een merkwaardige complicatie is het voorkomen van een gezwel (amoeboma) dat overal in het darmstelsel kan voorkomen en gemakkelijk kan worden verward met een kwaadaardig gezwel (carcinoom). Een andere complicatie die nogal eens wordt aangetroffen is het leverabces. De patiënten klagen dan over pijn in de leverstreek uitstralend naar de rug of de rechter schouder, de lever is verder vergroot en is pijnlijk bij druk.

De amoebeninfectics worden bestreden met geneesmiddelen, terwijl de inhoud van het leverabces kan worden weggezogen (leverpunctie). Verwante onderwerpen: Besmettelijke ziekten. DYSFONIE of heesheid is een afwijkende werking van de stembanden. Onderscheid wordt gemaakt in heesheid door onvoldoende sluiting van de stembanden en oppervlakkige ademhaling bij een ingezakte borstkas, waarvan dan een hese stem met zgn. wilde ongecontroleerde lucht en een niet-draagkrachtig geluid het gevolg zijn (hypokinetisch syndroom) en de heesheid die ontstaat wanneer de stembanden krachtig zijn samengeperst en er door een hoge borstademhaling een te hoge luchtdruk onder de strotklep (subglottische druk) wordt gevormd. Het gevolg is een rauwe, schorre stern die niet zacht kan worden gebruikt (hyperkinetisch syndroom). Beide soorten heesheid moeten genezen met ontspanningsoefeningen en lessen in een beter gebruik van de spreekorganen. Vaak zal dan de patiënt op een wat hogere toonhoogte gaan spreken.

Blijvende heesheid kan ontstaan door verlamming van de zenuwtak (nervus recurrens) van de zwervende zenuw (tiende hersenzenuw of nervus vagus) die de spiertjes aan de binnenzijde van het strottehoofd verzorgt. De verlamming maakt het onmogelijk de stemspleet voldoende te sluiten voor een goede toonvorming en kan gevaarlijk zijn omdat de patiënt ook niet in staat is de stemspleet geheel te openen om bij ontstekingen van het slijmvlies van de luchtpijp overtollig slijm op te hoesten, waardoor hij kan stikken, wat echter niet vaak voorkomt.

Dysenterie behandeling

• Een oplossing van elektrolyten, zoals natrium en kalium, en vocht worden toegediend tegen uitdroging. In ernstige gevallen gebeurt dit via een infuus.

• Drink, voordat de dokter komt, om uitdroging te voorkomen, een sportdrank of een oplossing van 1 theelepel zout en 4 theelepels suiker in een liter water. Nauwkeurig afmeten is belangrijk, omdat teveel zout de uitdroging bevordert. Drink een halve liter van deze oplossing per uur als de diarree aanhoudt.

• Neem geen OTC-middelen tegen diarree, tenzij op voorschrift van de arts. Door de diarree verdwijnen de besmettelijke organismen uit het lichaam.

• Antibiotica worden voorgeschreven tegen de infectie. De kuur moet helemaal afgemaakt worden.

• Om verspreiding van dysenterie tegen te gaan, moet de patiënt geïsoleerd worden.