Whiplash

Bij een whiplash heeft je hoofd een plotselinge, heftige slingerbeweging gemaakt ten opzichte van je romp. Hierbij is je hoofd naar voren of naar achter geslingerd. Door de beweging kunnen je spieren, wervels, banden en gewrichten in je nek en rug beschadigd raken. Wat is whiplash? Hoe kan het ontstaan? En hoe kan whiplash worden behandeld?

Whiplash betekent letterlijk ‘zweepslag’. Verder wordt er ook vaak de term cervicaal acceleratieletsel (CAL) voor gebruikt. Gemiddeld lopen zo’n 15000 tot 30.000 Nederlanders per jaar deze aandoening op.

Wat zijn de oorzaken van een whiplash?

De meeste mensen denken dat een whiplash alleen ontstaat bij een kop-staartbotsing of als je auto van achteren wordt aangereden. Ook al leiden verkeersongevallen vaak tot een whiplash, toch kan de aandoening ook veroorzaakt zijn door een ander ongeluk, zoals:

  • Een val van de trap, een stoel of een stoep
  • Een duik in ondiep water
  • Een sportongeval
  • Een val door uitglijden
  • Een ritje in de botsauto’s

Plotselinge slingerbeweging van het hoofd

Alle bovenstaande oorzaken kunnen leiden tot whiplash. De ongevallen kenmerken zich door een plotselinge, hevige slingerbeweging van het hoofd ten opzichte van de romp. Door deze heftige beweging worden lichaamsdelen beschadigt die zich in de nek bevinden, zoals:

  • Wervels
  • Zenuwen
  • Spieren
  • Tussenwervelschijven
  • Banden

Kleine kwetsingen en beschadigingen

Je hoofd is relatief zwaar. Door de plotselinge, heftige beweging rekt de halswervelkolom zich uit, inclusief alle spieren, wervels en banden. Alle lichaamsdelen in je nek worden dus overrekt en dit leidt weer tot kleine kwetsingen en beschadigingen, zoals:

  • Uitgerekte gewrichtsbanden en spierweefsels
  • Beschadigde spieraanhechtingen
  • Beschadigd zenuwweefsel
  • Ontwrichte tussenwervelschijven
  • Verschoven wervelgewrichten

Wat zijn de symptomen van een whiplash?

De meeste mensen met een whiplash krijgen gelijk last van klachten. Er zijn echter ook mensen die pas na 3 of 4 weken klachten krijgen. Whiplash gaat vooral gepaard met nekklachten.

Nekklachten

De meeste mensen met whiplash krijgen nekklachten, omdat de nek na het trauma ‘vast is gaan zitten’. Dit komt door een verhoogde nekspierspanning, een soort beveiligingsmechanisme. Je nekspieren spannen zich aan om de nek niet verder te beschadigen.

Meest voorkomende klachten

Whiplash gaat gepaard met diverse klachten. Bij veel mensen beginnen deze klachten zo’n drie dagen na het ongeval. De meest voorkomende klachten zijn:

  • Hoofdpijn
  • Vermoeidheid
  • Nekstijfheid
  • Slecht slapen
  • Schouderpijn
  • Duizeligheid
  • Rugpijn

Cognitieve klachten

Verder kan whiplash ook gepaard gaan met cognitieve klachten, zoals:

Overgevoeliger voor prikkels

Daarnaast zijn mensen met whiplash vaak overgevoeliger voor diverse prikkels, als:

  • Stress
  • Spanningen
  • Licht
  • Geluid

Chronische klachten

Zo’n tien procent van de mensen met een whiplash ervaart chronische klachten. Zij kampen met een ‘chronisch whiplash syndroom’. Hierbij ervaar je elke dag klachten die veel invloed hebben op je functioneren. Het ‘chronisch whiplash syndroom’ wordt gekenmerkt door:

  • Slaapproblemen
  • Chronische pijn
  • Concentratiestoornissen
  • Geheugenstoornissen
  • Overgevoeligheid voor prikkels

Wanneer verdwijnen de klachten?

Het is vaak onduidelijk wanneer de klachten verdwijnen of hoe een whiplash zich verder ontwikkeld. Zo’n zeventig procent van de mensen heeft na drie tot zes maanden geen klachten meer. Dertig procent van de mensen kampt met chronische klachten. Ongeveer tien procent van de mensen heeft een langere tijd ernstige klachten.

Hoe stelt een arts de diagnose whiplash?

Voor een arts is het soms lastig om direct de diagnose whiplash te stellen. Vaak is er niets te zien op een röntgenfoto. Ook een MRI- of CT-scan geeft niet altijd duidelijkheid. Een arts kan de diagnose whiplash stellen door:

  • Goed naar je verhaal te luisteren en de aard en toedracht van het ongeval te achterhalen.
  • Te achterhalen of je buiten bewustzijn bent geweest en te vragen naar de klachten, symptomen en het verloop daarvan.
  • Een lichamelijk onderzoek uit te voeren, eventueel aangevuld met een neurologisch onderzoek.

Aan de hand van een uitgebreid onderzoek kan de arts de diagnose whiplash stellen. Gelukkig herstellen de meeste mensen met een whiplash vrij snel.

Hoe wordt een whiplash behandeld?

Er is nog geen gerichte behandeling voor whiplash trauma. De meeste mensen hebben baat bij een multidisciplinaire aanpak. Hierbij werken specialisten uit diverse vakgebieden met elkaar samen. Verder mag je de pijnklachten bestrijden met pijnstillers. Ook mag je je nek bewegen. Verder is de behandeling ook weer afhankelijk van de klachten en het verloop van het herstel.

Fysiotherapie

Bij een whiplash wordt meestal fysiotherapie aangeraden. Een fysiotherapeut leert je om een goede houding aan te nemen.

Halskraag

Sommige mensen krijgen een halskraag voorgeschreven. Deze kraag ontlast je nek voor een aantal dagen of weken. Uiteindelijk zal je nek weer zelf het werk moeten doen. Je mag de kraag niet langer dan zes weken dragen. Als je deze langer draagt dan wennen je nekgewrichten aan de kraag en worden je bewegingsmogelijkheden beperkt.

Wat kun je zelf doen bij een whiplash?

Je kunt de pijnklachten wat verlichten door:

  • Oefeningen te doen en voldoende rust te nemen. De arts of fysiotherapeut kan je hier adviezen over geven.
  • Je nek niet te veel te belasten: de eerste dagen is het verstandig om je nek niet te veel te belasten en rustig aan te doen.
  • Koelen: eventueel kun je een zak met ijs tegen je nek aanhouden. Dit kan de pijnklachten verminderen.
  • Paracetamol: dit vermindert de pijn
  • Voorkom dat je nek te warm wordt, want dit verergert de pijn.

Door goede pijnstilling te gebruiken, verklein je de kans op chronische pijnklachten.

Werken aan je houding

Na de eerste dagen kan het belangrijk zijn om te werken aan je houding. Dit kan samen met een fysiotherapeut.

  • Probeer bij het staan je schouders naar achteren te houden en je buik licht aan te spannen.
  • Zorg ervoor dat je bij het zitten de rugleuning raakt.

Speciale kussens

Bij de apotheek zijn speciale kussens verkrijgbaar die je onder je nek kunt leggen in bed. Of gebruik een opgerolde handdoek.

Beweging en ontspanning

Een whiplash gaat vaak gepaard met slapeloosheid. Je kunt hier wat tegen doen door overdag te bewegen. Zo kun je gaan wandelen of fietsen. Dit helpt je om sneller in slaap te vallen en bovendien zorgt beweging voor ontspanning. Hierdoor kunnen de nekspieren zich ook beter ontspannen en dit is weer gunstig voor je herstel. Let er wel op dat je je activiteiten doseert. Te veel activiteit is juist weer slecht voor het herstel. Verder hebben ontspanningsoefeningen vaak ook een positief effect.


Relevante artikelen
1 reacties
  1. Goed dat de nadruk wordt gelegd op het feit dat je whiplash aan iets anders dan een kop-staartbotsing kunt oplopen. Mijn collega kreeg een verkeerd opengezet klapraam tegen haar hoofd met een hardnekkige whiplash als gevolg. Ze heeft maandenlang moeten revalideren.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips