Vasculitis

Met de term vasculitis wordt een aantal ziekteverschijnselen aangeduid die worden veroorzaakt door een ontsteking of beschadiging van de bloedvaten, in het bijzonder van de slagaders. Een ontsteking van een slagader (arterie) kan veel verschijnselen geven: koorts, zwakte, algehele malaise en, als het een apart orgaan betreft, ook specifieke verschijnselen, zoals buikpijn als het de slagaders van de darmen betreft.

Er bestaan geen specifieke bloedtesten om de verschillende vormen van vasculitis zoals polyarteriitis, allergische angiitis en granulomatose, hypersensitieve vasculitis en arteriitis temporalis uit elkaar te houden. Bij al deze ziekten is de bloedbezinking meestal verhoogd. De diagnose kan worden bevestigd door een klein stukje weefsel uit de slagader te verwijderen voor onderzoek. Het meest gebruikte geneesmiddel bij deze ziekten is een corticosteroïd, in de laagst werkzame dosering waarbij de ziekteverschijnselen worden voorkomen. Een enkele keer helpt acetosal (aspirine) eveneens bij de hiergenoemde ziekten.

Polyarteriitis

Deze zeldzame, maar ernstige ziekte tast vele (poly) slagaders (arterie) aan ten gevolge van een ontsteking (itis). De ontsteking kan de vaten verstoppen, waardoor er minder bloed naar de aangedane gebieden kan stromen. De huid, darmen, nieren en het hart lopen het grootste gevaar. In een typisch geval is er ook sprake van gewichtsverlies, koorts, zwakte en moeheid. Als de longvaten zijn aangedaan kunnen zich astmatische verschijnselen voordoen en bij ziekte van de darmvaten is er buikpijn en soms bloederige diarree.

Polyarteriitis komt het meest voor bij mannen van middelbare leeftijd, hoewel er ook een jeugdvorm van deze ziekte bestaat. In het verleden was de ziekte meestal dodelijk, maar met de juiste therapie kunnen vele polyarteriitispatiënten tegenwoordig een normaal leven leiden.

Allergische angiitis en granulomatose

Deze ziekte wordt ook de Ziekte van Churg-Strauss genoemd en lijkt erg op polyarteriitis nodosa, maar bij allergische angiitis zijn meestal de longen in het proces betrokken. Astma-aanvallen komen er vaak bij voor. Om de diagnose te bevestigen worden bloedonderzoek en een bloedbezinkingstest gedaan.

Hypersensitieve vasculitis

Deze vorm van vasculitis komt voor na blootstelling aan een geneesmiddel of een vreemd agens. Soms is de huid erbij betrokken.

Arteriitis temporalis

Deze ziekte komt bijna uitsluitend bij mensen boven de 50 jaar voor en vaker bij vrouwen dan bij mannen. De ziekte wordt ook reuzencel arteriitis genoemd.

Kenmerkende verschijnselen zijn hoofdpijn en een gevoelige, verharde slaapslagader, die als een harde streng bij de slaapstreek te voelen is. Malaise, moeheid, gebrekkige eetlust, gewichtsverlies en transpireren zijn veel voorkomende verschijnselen bij arteriitis temporalis. Soms is er pijn bij het kauwen en treden er oogklachten op.

De diagnose kan al vermoed worden na het opnemen van de anamnese (medische geschiedenis) en kan worden bevestigd met een biopsie van de zieke slagader.

De meeste patiënten genezen volledig, hoewel genezing bij sommigen één tot twee jaar kan duren, door behandeling met prednison.