Urineweginfectie

De urinewegen bestaan uit de nieren, de beide urineleiders, de blaas en de urinebuis. Urineweginfecties zijn de blaasontsteking (cystitis), de nierbekkenontsteking (pyelitis) en de urinebuisontsteking (urethritis).

Wat zijn de oorzaken van urineweginfecties?

De ziektekiemen bij blaas en nierbekkenontstekingen zijn meestal uit de bacterie flora van de dikke darm afkomstig, die van buiten in de urinebuis terechtkomen en in de blaas opstijgen. Soms ontstaan ontstekingen ook door onderkoeling, door bacterie overdracht bij geslachtsgemeenschap of bij acute virusinfecties, aangezien de algemene weerstand van het lichaam dan verzwakt is.

Als blaasontstekingen herhaald optreden, dan kan dat ook duiden op afwijkingen in het urogenitale stelsel die het ontstaan van een ontsteking bevorderen. Voorbeelden van dergelijke afwijkingen zijn aangeboren misvormingen van de urinewegen, een vergroting van de prostaat of een verzakking van de baarmoeder. Deze afwijkingen leiden vaak tot afvloedbelemmering en stuwing van de urine, wat het ontstaan van infecties bevordert. Wanneer de urine te lang in de blaas blijft staan, krijgen bacteriën de kans zich te vermeerderen.

Op dezelfde manier kunnen nierstenen en afvloedbelemmeringen in de urineleiders de kans op een nierbekkenontsteking verhogen. Vooral in het laatste trimester van de zwangerschap kan het rechter nierbekken ontstoken raken.

Ziektekiemen die een urinebuisontsteking veroorzaken, worden in principe van buiten aangevoerd (bijvoorbeeld door geslachtsgemeenschap).

Hoe wordt een urineweginfectie behandeld?

De meeste urineweginfecties worden met antibiotica behandeld. Na één a drie dagen antibiotica therapie zullen de verschijnselen van een blaasontsteking al verdwijnen.

Als het nierbekken ook ontstoken is, zal men vaak eerst de ziektekiem proberen aan te tonen, zodat men speciale antibiotica kan voorschrijven.

Wat kan men er zelf aan doen?

Het helpt om veel vocht te drinken (vooral voor de nacht) om de urinewegen goed door te spoelen. Als de geslachtsgemeenschap steeds tot ontstekingen leidt, moeten beide partners extra op de hygiëne letten. Voor de vrouw is het raadzaam na de samenleving even te gaan urineren om de urinebuis schoon te spoelen.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Als de klachten na drie dagen niet verdwenen zijn of als men koorts heeft, moet men de huisarts raadplegen.

Wat doet de dokter?

De typische klachten wijzen vanzelf al op een urineweginfectie. Een onderzoek van de urine kan de diagnose bevestigen. Bij een nierbekkenontsteking zal de dokter soms ook het bloed laten onderzoeken.

Ziekteverloop

Een urinebuisontsteking wordt opgemerkt aan de plasdrang en een opgezette en pijnlijke urinebuis. Bij het urineren voelt men een brandende pijn.

Een acute blaasontsteking veroorzaakt een brandend gevoel bij het plassen, frequente, ook nachtelijke urinelozingen en een pijnlijke plasdrang. Vaak zijn de laatste druppels urine met bloed vermengd.

De blaasontsteking kan via de urineleiders ook naar een nier (zelden naar beide) opstijgen. De patiënt voelt zich ziek, heeft koorts, pijn in de zij en kloppende pijn
in de betreffende nier.

In ernstige gevallen worden de ziektekiemen door de bloedbaan in het hele lichaam verspreid, waardoor een bloedvergiftiging (urosepsis) ontstaat. De koorts kan dramatisch stijgen, de patiënt krijgt koude rillingen, het hart en de circulatie worden zwaar belast. Ten slotte kan de circulatie falen (shock) en een acuut nierfalen optreden, waardoor een levensbedreigende toestand ontstaat.

Is een urineweginfectie gevaarlijk?

De aandoening wordt pas echt gevaarlijk als deze niet serieus genomen wordt. Als de ziektekiemen zich via de bloedbaan verspreiden, kunnen levensbedreigende complicaties ontstaan.