Spataderen

Spataderen (varices), ziekelijk uitgezette aderen die meestal voorkomen aan de benen, maar ook wel in de slokdarm en in de endeldarm. Zij ontstaan waarschijnlijk ten gevolge van verhoogde druk. Bij overbelasting van de aderwand kan de ader zich door druk verwijden.

Op een verwijde plaats is de snelheid van het bloed lager, maar de druk hoger waardoor de zwakke aderwand de neiging heeft nog meer uit te rekken. Ook als de kleppen in de aderen, die het terugstromen van het bloed verhinderen, zich niet meer sluiten, waardoor sterkere rekking van de vaatwand en grotere druk ontstaat, is een ziekelijke verandering van de wand het gevolg. Een spatader vernauwt zich niet meer vanzelf. Een van nature niet goed sluitende klep kan meewerken aan het ontstaan van spataderen.

De verhoogde druk kan ook ontstaan door belemmering van de aderlijke bloedstroom hogerop, bijvoorbeeld door een gezwel in de buik, door druk van de groeiende vrucht bij zwangerschap of door een verstopping (trombose) van een vat. Langdurig staan kan bevorderlijk zijn voor het ontstaan van spataderen omdat het bloed dan tegen de zwaartekracht in over een lange weg omhoog moet worden gebracht. Geregelde’ spierbewegingen van de benen bevorderen de doorstroming in de beenaderen. In de benen kunnen de spataderen zowel diep als oppervlakkig gelegen zijn.

Spataderen komen meer voor bij vrouwen dan bij mannen, omdat zij van nature over minder sterke vaatwanden beschikken. Door typische vrouwelijke gebeurtenissen wordt het ontstaan van spataderen in gang gezet. Bijvoorbeeld door druk van een groeiende baarmoeder tijdens de zwangerschap. Maar ook tijdens of na de overgang kunnen spataderen zich door de verandering in de hormoonhuishouding gaan ontwikkelen. Naast aanleg speelt ook overgewicht en het uitoefenen van een staand beroep een grote rol.