Maag

De maag is een van de belangrijkste organen van de spijsvertering. Hij ligt midden in de buikholte en tussen de onderzijde van de slokdarm en het duodenum (twaalfvingerige darm). Het is een soort zak die aan de onderzijde wat meer gewelfd is dan aan de bovenzijde. De spijsbrok of bolus komt door peristaltische (samentrekkende) bewegingen van de slokdarm in de maag terecht. Bij de ingang van de maag liggen klieren die het voedsel bij binnenkomst van een glijstof voorzien.

De maag scheidt zoutzuur af en de enzymen pepsine, rennine en lipase, die helpen bij het afbreken van koolhydraten, proteïnen en vetten in het voedsel. De maag is bekleed met een sterke slijmvlieslaag die hem beschermt tegen de maagsappen, zodat de maag zelf niet verteerd wordt. Soms wordt een deel van dit slijmvlies dunner, zodat de maagsappen de maagwand irriteren. Dit wordt een maagzweer genoemd en komt relatief vaak voor. Ook het onderste deel van de slokdarm en het duodenum kunnen geïrriteerd worden. Het onderste deel van de maag wordt beschermd door de maagportier of pylorus (letterlijk: poortwachter), een sluitspier die verteerd voedsel doorlaat in het duodenum als de maagsappen daar voldoende op ingewerkt hebben.

zoutzuur in de maag is dodelijk voor bacteriën:
Het maagsap bestaat uit zoutzuur dat niet alleen het voedsel aantast, maar ook bacteriën. Vooral bij een lege maag is het maagsap sterk zuur. Bacteriën, die vaak afkomstig zijn uit de luchtwegen en met ingeslikt slijm in de maag terechtkomen, maar ook de bacteriën in het voedsel worden door het maagzuur gedood. Slechts enkele soorten, zoals de tuberkelbacil, hebben een beschermende laag, waardoor zij de maag ongehinderd kunnen passeren. Het maagzuur is ook dodelijk voor eventueel ongemerkt met het voedsel meegekomen wormpjes (bijv. appelworm) maar niet altijd voor de eieren van allerlei parasieten (bijv. aarsmade, lintworm). Vele giftige stoffen worden onwerkzaam na vermenging met het zoutzuur van de maag.

De gemiddelde maag heeft een inhoud van ongeveer een liter, maar kan uitrekken zodat de inhoud veel groter wordt. Als de maag (bijna) leeg is, trekt deze samen en vormt plooien (rugae) in het slijmvlies. Vroeger dacht men dat deze samentrekking van de lege maag het gevoel van honger veroorzaakte, maar nu weet men dat een hongerig gevoel veroorzaakt wordt door een lage concentratie glucose in het bloed.

Men kan het samentrekken van de maag vaak voelen en samen met het geluid van het voedsel in het onderste deel van het spijsverteringskanaal (abusievelijk een knorrende maag genoemd) doet dit de mens aan eten denken.

ontwikkelingsgeschiedenis van de maag:
Bij alle diersoorten, zowel ongewervelde als gewervelde, is de maag een op de slokdarm volgende verwijding van het spijsverteringsstelsel. De maag van vissen, amfibieën (kikkers) en reptielen (slangen, hagedissen) is een eenvoudige rechte verwijding van het spijs-verteringsstelsel, meestal alleen van klieren voorzien aan het begin en het eind van de maag. De maag van de vogels bestaat uit twee delen: een zgn. kliermaag en een spiermaag. De spiermaag maalt het voedsel fijn omdat bij vogels een gebit ontbreekt. Onder de zoogdieren bezitten de vleesetende roofdieren, vleermuizen en insekteneters en de alles-eters zoals de mens, een eenvoudig gebouwde maag. Knaagdieren hebben ook een eenvoudige maag, maar hier zijn grote delen van het slijmvlies met een hoornlaag bedekt.

Bij de vis of kreeftetende walvisachtigen bestaat de maag uit een aantal afdelingen. De eerste is met hoorn-slijmvlies bedekt en hierin wordt het voedsel door spierbewegingen fijn gemaakt alvorens de vertering in de volgende afdelingen begint. Bij bepaalde hoefdieren, zoals het paard, komt een enkelvoudige maag voor, maar bij de herkauwers vindt men een of meer met hoornslijmvlies beklede voormagen (pens, netmaag, boekmaag). De eigenlijke, van klieren voorziene afdeling heet lebmaag. Bacteriën en eencellige organismen brengen in de pens reeds een afbraak van houtstof (cellulose) tot stand. In de netmaag en de boekmaag wordt het voedsel na het herkauwen door wateronttrekking ingedikt, in de lebmaag worden vooral de eiwitten verder verteerd.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips