Waarom kan de een meer pijn verdragen dan de ander?

Pijngewaarwording is niet alleen afhankelijk van wat wij ons voorstellen dat er in ons lichaam gebeurt, maar ook van de betekenis die we aan het gevoel hechten. Als iemand een doffe pijn in de buik voelt, kan hij denken dat hij kanker heeft. Vanaf het moment dat hij dat denkt, is de pijn veel heviger. Denkt hij echter dat de pijn veroorzaakt wordt door eten dat niet goed gevallen is, dan zal hij aan de pijn weinig aandacht schenken.

Iedereen heeft een eigen reactie op pijn. Sommige mensen voelen vrijwel geen pijn. Een klassiek voorbeeld hiervan werd gegeven door een Engelse wetenschapper, die onderzoek doet naar pijn. Hij constateerde dat een meisje dagen achtereen zonder klachten met een gebroken enkel gelopen had. Hetzelfde kind kloof haar vingers af tot aan het bot wanneer zij naar een spannende film zat te kijken. En als ze erg kwaad was, beet ze stukken uit haar tong, zonder dat ze hier ook maar enige pijn bij voelde.

Gelukkig gaat dit voor de meesten van ons niet op. Het zou grote risico’s met zich meebrengen. Als je niet voelt datje je hand verbrandt, trek je hem niet terug en kunnen er ernstige brandwonden ontstaan. De meeste mensen voelen pijn in verschillende graden.

Doe de volgende proef maar eens: Probeer steeds harder op je tong te bijten. In het begin voel je alleen maar een lichte tinteling, een beetje harder bijten kan zelfs nog plezierig zijn. Maar als je doorbijt, wordt het gevoel onplezierig en uiteindelijk echt pijnlijk. Het is verstandig op dit moment het experiment te staken.

Met variaties in pijngewaarwording komen we iedere dag in aanraking. Denk maar eens aan het verschil tussen een ijskoud bad en een warm bad. Het eerste is uitermate onplezierig, het tweede behaaglijk, terwijl een te warm bad weer pijnlijk wordt.

Er zijn nog andere factoren die een rol spelen bij de manier waarop mensen reageren op pijn. Een daarvan is de cultuur waarin men is opgevoed. Een stoïcijnse Engelsman zal bij heftige pijn met zijn tanden knarsen, terwijl een Italiaan in een dergelijk geval moord en brand schreeuwt. Lang niet alle vrouwen gaan tijdens de bevalling op dezelfde manier met hun emoties om. In Noord-Europa zal de vrouw, door zo weinig mogelijk ophef te maken, moeten tonen wat ze waard is, terwijl rond de Middellandse Zee de vrouwen hun emoties gerust de vrije loop kunnen laten.

Een andere erg belangrijke factor is de persoonlijkheidsstructuur. Extraverte mensen (mensen die zich makkelijk uiten) hebben meestal een hogere pijndrempel (zij kunnen meer onplezierige prikkels verdragen voordat ze pijn voelen) dan introverte, die hun emoties zo lang mogelijk inhouden. Extraverte mensen zullen, wanneer zij pijn hebben, dit eerder kenbaar maken zodat ze, bijvoorbeeld in een ziekenhuis, toch net zo snel als een introvert iemand hun pijnklachten naar buiten zullen brengen. De introverte persoon heeft dan echter al een tijd in stilte geleden.

Er zijn bepaalde ervaringen die concurreren met pijngewaarwording. Een soldaat in de oorlog of een voetballer in het heetst van de strijd gaat door op zijn De verschijnselen als boven beschreven behoren bij het ‘carpale tunnel syndroom’. ’s Morgens bij het opstaan zijn de klachten vaak erger dan later op de dag. De oorzaak is een beklemming van de zenuw die naar de hand gaat. Deze zenuw loopt door de carpale tunnel. Carpaal betekent hand en de tunnel wordt gevormd door bot aan de ene en bindweefsel aan de andere kant. Als de hand of pols gezwollen is, wordt de tunnel te nauw voor de structuren die erdoor heen lopen.

Het gevolg is spiertopniveau ondanks een kogel in het been of een gekneusde enkel. Pas na de veldslag of wedstrijd voelen zij de pijn, die dus een tijd verdrongen is geweest. Pijn kan ook verlicht worden door over de pijnlijke plek te wrijven of deze met warmte of kou te behandelen. De pijn is dan niet echt verminderd, maar er is een ander gevoel voor in de plaats gekomen. En tot slot is er het effect van een mogelijke beloning. Een kind weet vaak dat het alleen maar op medelijden van en troost bij vader of moeder hoeft te rekenen als het maar hard genoeg huilt. Ook volwassenen kennen iets dergelijks. Als ze zich bezeerd hebben en weten dat ze hiervoor een bepaalde schadevergoeding kunnen krijgen, geven ze meer pijn aan dan wanneer er niet op een schadeloosstelling gerekend hoeft te worden.