Voorkomen van tandbederf

Een plan om tandbederf met een goede kans van slagen te voorkomen bestaat uit drie stappen: goede tandverzorging; het juiste voedsel; en bij kinderen, het gebruik van afsluitende lak op de kauwvlakken en fluorbehandeling van het gehele gebit. Iedere dag poetsen met fluorhoudende tandpasta en flossen of met een goede (driehoekige) tandenstoker het gebit reinigen is noodzakelijk, evenals regelmatige controle door de tandarts en het beperken van het eten van suiker en koolhydraten.

Eigenlijk zou iedereen zijn tanden na elke maaltijd en na alle tussendoortjes moeten poetsen. Het lijkt realistischer te streven naar tenminste tweemaal poetsen, ’s morgens en ’s avonds voor het naar bed gaan, en éénmaal flossen per dag. Veel tandbederf treedt ’s nachts op, als de mond droog is door gebrek aan speeksel en de tong minder actief de mond schoonmaakt. Poetsen en flossen of een tandenstoker gebruiken voor het naar bed gaan is daarom erg belangrijk omdat zo voedselresten en bacteriën, die tandbederf kunnen veroorzaken, verwijderd worden. Een andere mogelijkheid is de mond te spoelen met water na een tussendoortje.

De sleutel tot het ontwikkelen van levenslange goede gewoonten, is vroeg beginnen. Leer daarom al voordat het hele gebit compleet is, uw kinderen hoe ze moeten tanden poetsen. Uw tandarts of zijn mondhygiëniste kan uw kind leren wat de beste manier van flossen en met een tandenstoker werken is.

Beperk het eten van suiker en koolhydraten.

De gedachte dat suiker bijdraagt aan tandbederf is niet nieuw. Maar de aanwijzingen duiden er sterk op dat niet alleen suiker maar alle fermenteerbare koolhydraten uit het voedsel tandbederf kunnen veroorzaken. Alle suikers en bijna alle soorten zetmeel als ze gekookt zijn, zijn fermenteerbare koolhydraten. Omdat koolhydraten een belangrijk bestanddeel vormen van gezonde voeding, moet u er niet op bezuinigen. In plaats daarvan kunnen de volgende tips nuttig zijn bij het voorkomen van tandbederf. Dat betekent niet dat u of uw kind nooit een ijsje, een koekje of een snoepje mogen nemen. De hoeveelheid suiker die u eet is minder belangrijk dan hoe en wanneer het wordt gegeten. Zoetigheid die tussen de maaltijden wordt gegeten, doet meer kwaad dan zoetigheid bij de maaltijd.

Probeer de volgende regels in uw eetgewoonten en die van uw kinderen op te nemen:

Vermijd taai en kleverig voedsel, vooral als tussendoortje. Snoepgoed met suiker, nootjes met een suikerlaagje, droge kleverige graanproducten, kleverige deegwaren, rozijnen en gedroogd fruit plakken allemaal aan het gebit. Rozijnen en gedroogde vruchten mogen wel degelijk gegeten worden, alleen is het beter om de tanden binnen twintig minuten te poetsen (de zuurproductie door de bacteriën die tandbederf veroorzaken is na twintig minuten op zijn hevigst) of de mond met water te spoelen.

Kies tussendoortjes met zorg. Het eten van iets dat tandbederf veroorzaakt, is erger dan het eten van hetzelfde voedsel bij de maaltijd. De hele dag door knabbelen stelt de bacteriën in staat voortdurend het gebit met zuur te bewerken. Drink niet voortdurend zoete dranken en sabbel niet de hele dag op zuurtjes, met suiker gezoete pepermunt, ademverfrissers, hoestpastilles of kauwgum.
Zelfs baby’s hebben kans op tandbederf. Baby’s die te slapen worden gelegd met een zuigfles met melk of vruchtensap lopen kans op schade aan hun gebit. Beide dranken bevatten suikers. Als een baby een fles nodig heeft om te kunnen slapen, doe er dan water in.

De waarde van fluoride.

Mensen die leven in gebieden waar het leidingwater van nature voldoende fluoride bevat, blijken bijna geen cariës te hebben. Op sommige plaatsen is het natuurlijk fluoridegehalte van drinkwater zo hoog dat er bruine vlekken verschijnen op de tanden. In ons land is het toevoegen van fluoride aan drinkwater niet toegestaan.

Fluoride is bijzonder nuttig als het wordt ingenomen door kinderen waarvan het gebit nog in ontwikkeling is. Fluoride wordt dan ingebouwd in het glazuur en biedt voortdurend bescherming. Fluoridetabletten zijn in ons land vrij verkrijgbaar. Kinderen, pubers en ouderen krijgen gemakkelijk tandbederf. Voor hen zijn plaatselijke fluoridebehandelingen van het gebit wenselijk. Ook gefluorideerde tandpasta of mondspoelingen met fluoride zijn hiervoor geschikt. Veel tandartsen behandelen het gebit van kinderen met een fluoride-oplossing bij de halfjaarlijkse controle.

Het effect van fluoride is het grootst op de gladde oppervlakken waarmee niet gekauwd wordt. Het gevolg is dat de meeste gaatjes voorkomen op de kauwvlakken. De reden hiervoor is dat de kiezen inkepingen en groeven hebben die bijna niet kunnen worden schoongemaakt met een tandenborstel.

Beschermende laklaag.

Naast een goede mondhygiëne is het afdekken van de kauwvlakken van de kiezen met een beschermende laag fissuurlak (sealing) de beste methode om tandbederf op deze vlakken te voorkomen. Deze beschermende laag wordt als een soort plastic coating aangebracht en is gewoonlijk helder of wit van kleur

Het aanbrengen is pijnloos en gemakkelijk. De tandarts maakt eerst de kauwvlakken van de kiezen schoon. Vervolgens worden deze vlakken geëtst met een zwak zuur om de hechting te verbeteren. Dan worden de kiezen grondig gewassen en gedroogd en de tandarts brengt met een kwastje de lak op iedere kies aan, dit is vergelijkbaar met het lakken van nagels. De beschermende lak hardt uit tot een schild dat de opeenhoping van plaque in de kuiltjes en groeven van de kies voorkomt.

Tandlak kan wel tien jaar effectief blijven, maar een aantal factoren kan de werkingsduur van tandlak bekorten. Om de laklaag te laten onderhouden moet u regelmatig de tandarts bezoeken. Als de laag verloren gaat kan hij opnieuw worden aangebracht. Als de laag beschadigd is, is de kans op gaatjes in de eronder gelegen kies niet groter dan wanneer geen laklaag zou zijn aangebracht.

De beschermende laklaag is zeer geschikt voor kinderen en kan worden aangebracht als de eerste blijvende kiezen doorkomen, rond de leeftijd van 6 jaar. En weer opnieuw als de volgende kiezen zijn doorgekomen, bij de leeftijd van 11 tot 13 jaar. Oudere mensen, mensen met een handicap, bewoners van inrichtingen en mensen die veel en gemakkelijk gaatjes krijgen, kunnen ook baat hebben bij deze beschermlaag.