Geelzucht

Wanneer bilirubine en galzuren overgaan in het bloed en van daar uit over het lichaam verspreid worden, ontstaat een gele verkleuring van de huid. Meestal krijgt eerst het oogwit een andere kleur, alvorens de huid in haar geheel een gele kleur aanneemt. Al naar gelang ras en huidskleur kan geelzucht alleen aan de ogen te zien zijn.

Bilirubine is een afvalstof van rode bloedlichaampjes, die in de milt worden afgebroken. In de normale situatie komt het daarna via de lever als galvloeistof in de darmen terecht en wordt het na verschillende chemische omzettingen uit het lichaam uitgescheiden met urine en ontlasting. Bij kleine hoeveelheden bilirubine in het bloed ontstaat er al bilirubinurie en krijgt de urine een bruine kleur. Het symptoom geelzucht treedt pas op bij hogere concentraties in het bloed.

Verschillende oorzaken van geelzucht

Afhankelijk van de oorzaak van de verhoging van het bilirubinegehalte in het bloed, wordt onderscheid gemaakt in verschillende soorten geelzucht of icterus.

Hemolytische icterus
Hierbij worden grote aantallen rode bloedlichaampjes in de milt afgebroken. De gezonde lever is niet in staat om het grote aanbod aan bilirubine te verwerken, zodat de stof in het bloed blijft.

Hemolytische icterus (of serumhepatitis) kan worden veroorzaakt door verschillende vormen van bloedarmoede en door afbraak van veel bloed in het lichaam, bijvoorbeeld na een longinfarct of bij ernstig bloedverlies. Bij hemolytische icterus is er alleen sprake van een bruine verkleuring van de urine. De geelzucht is meestal niet zo uitgesproken.

Hepatische icterus
Deze ontstaat bij een beschadiging van de levercellen en gaat altijd gepaard met bilirubinurie. De oorzaak die het meest voorkomt, is hepatitis A, een besmettelijke ontsteking van de lever.

Andere oorzaken zijn beschadigingen van de lever door gif (alcohol, medicamenten, verkeerde voeding), door stofwisselingsstoornissen (bijvoorbeeld ijzerstapeling) en door levercirrose, waarbij de levercellen te gronde gaan.

Posthepatische icterus
Deze vorm wordt ook wel mechanische stuwingsicterus genoemd. Het ontstaat wanneer stenen, tumoren of ontstekingen de galwegen afsluiten. Het bilirubine dat in de lever is gevormd, kan door de afsluiting van de galwegen niet of in mindere mate in de darmen terecht komen en gaat daarom over in het bloed. Ook bij deze vorm van geelzucht is er een verhoogde hoeveelheid in de urine aanwezig en wordt deze daardoor bruin gekleurd.

Ook wormen of een carcinoom van de alvleesklier kunnen de galwegen afsluiten. Al naar gelang de oorzaak van de afsluiting doen zich afgezien van geelzucht en bilirubinurie nog andere symptomen voor. Bij een afsluiting door een steen treden er pijnlijke kolieken op, bij ontstekingen is koorts aanwezig en bij een tumor is de galblaas helemaal gevuld en vergroot. Bovendien zijn er kenmerkende veranderingen in het bloedbeeld.

Infectieuze icterus
Deze vorm kan optreden bij” de ziekte van Weil, een infectie met leptospiren, een soort bacterie. De verwekker wordt via uitwerpselen van dieren (ratten, muizen, varkens en honden) overgebracht op de mens. Daarbij worden de nieren, lever en hersenvliezen aangetast.

Bij de ziekte van Weil treedt geelzucht ongeveer aan het einde van de eerste
week op. Voor die tijd is er doorgaans al sprake van hoge koorts, koude rillingen, spier en hoofdpijn, een stijve nek en een ontsteking van het bindvlies.

Ook wordt wel onderscheid tussen verschillende soorten geelzucht gemaakt op basis van de kleur, maar in feite is deze indeling uit de tijd. Zo werd er in het verleden wel van groene icterus gesproken bij een afsluiting van de galwegen, van donkergroene icterus wanneer de ziekte al langer bestond. Hemolytische icterus geeft een strogele verkleuring van de huid, en de huid krijgt bij een acute leverontsteking een roodachtige kleur.

Geelzucht door medicamenten

Het komt voor dat bepaalde medicijnen bij sommige mensen een leverbeschadiging en geelzucht veroorzaken. Vaak is de oorzaak moeilijk te achterhalen, omdat de geelzucht soms pas ontstaat, wanneer het medicijn al een tijd niet meer wordt ingenomen.

Ook de overige symptomen lijken op die bij een virale hepatitis. Daarom moet men bij geelzucht de arts informeren welke medicijnen men de tijd daarvoor heeft ingenomen.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips