Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is betrekkelijk zeldzaam en komt voor bij ongeveer 1 op de 50.000 mensen. Het aantal lijkt echter toe te nemen. De doorsnee patiënt is blank en tussen de 15 en 35 jaar oud. Erfelijkheid of invloeden van de omgeving kunnen een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte van Crohn aangezien wel 1 op de 20 patiënten een familielid hebben met de ziekte van Crohn of met een colitis ulcerosa.

Ontstoken ingewanden is een term die vaak gebruikt wordt om twee aandoeningen van het maag-darmkanaal te beschrijven waarvan de oorzaak nog onbekend is. Deze aandoeningen zijn de ziekte van Crohn en de colitis ulcerosa. De ziekte van Crohn, vaak ileïtis regionalis of beter enteritis regionalis genoemd, is een chronische ontsteking van de darm, meestal van het ileum (het laatste deel van de dunne darm). De aandoening kan echter ook de dikke darm of andere gedeelten van het spijsverteringskanaal aantasten. De ontsteking beslaat vaak alle lagen van de darmwand.

Diagnose

De symptomen van de ziekte van Crohn bestaan uit aanhoudende diarree, buikpijn, koorts en algemene vermoeidheid. Zo nu en dan kan er bloed met de ontlasting meekomen. Vaak treedt beduidend gewichtsverlies op. Röntgenonderzoek van de dunne en dikke darm toont hier en daar afwijkingen. Segmenten van de dunne darm blijken vernauwd te zijn en minder flexibel dan normaal. Soms zal de specialist een colonoscopie verrichten om het slijmvlies van de dikke darm en van het einde van de kronkeldarm (ileum) in beeld te krijgen.

Hoe ernstig is de ziekte van Crohn?

Het verloop van de ziekte van Crohn wisselt sterk van de ene tot de andere patiënt. Veel patiënten blijven geheel zonder symptomen (asymptomatisch) na de eerste een of twee episoden van deze ziekte. Velen echter hebben steeds terugkerende perioden met buikpijn, diarree en lichte koorts. Alleen de diarree al kan de patiënt verzwakken en kan tot ernstige ondervoeding leiden. De aanvallen van buikpijn, die wijzen op een geleidelijk toenemende darmafsluiting, kunnen het punt bereiken waarop iemand de klachten vermijdt door niet meer te eten. Er zijn vele en verschillende complicaties van de ziekte van Crohn. Verdergaande afsluiting, vooral van de dunne darm, is de voornaamste reden voor chirurgische behandeling. Het duurt in het algemeen lange tijd voordat de symptomen van een afsluiting (ileus) zich ontwikkelen.

Tussen de zieke darmsegmenten kunnen fistels (pijpzweren) ontstaan. Ook komen fistels en fissuren (kloven) veelvuldig voor in en rond de anus en in het gebied van de endeldarm. Een fistel is een abnormale doorgang tussen twee darmsegmenten of tussen darm en huid. Als een fistel is ontstaan, maakt het voedsel een kortere weg door het darmkanaal en slaat het delen van de darm over die nodig zijn voor de absorptie. Een fissuur van de anus is een barst of kloof in de anus of van de huid daaromheen. Bloedingen kunnen ook bij de ziekte van Crohn voorkomen, maar deze zijn in het algemeen niet ernstig. Vaak zullen de toenemende afsluiting van de darm, de ontstoken weefselmassa’s of de fistels niet op een medicamenteuze behandeling reageren en is een operatie nodig. Een darmperforatie of een massale bloeding komt zelden voor.

Het komt voor dat iemand met de ziekte van Crohn tevens andere verschijnselen heeft die niet met de ingewanden te maken hebben. Deze kunnen betrekking hebben op een gewrichtsontsteking (artritis), vooral van de grote gewrichten, of op ontstekingen van de ogen of de huid. Soms kan een ontsteking van de galwegen samengaan met de ziekte van Crohn. Daarnaast is niersteenvorming een gebruikelijke complicatie bij deze ziekte. De ziekte van Crohn wordt meestal na verloop van tijd erger.

Behandeling

Geneesmiddelen. Als er geen symptomen zijn of de ziekte van Crohn verkeert in een klachtenvrije periode (remissie), is behandeling niet nodig. Als de symptomen licht zijn, bijvoorbeeld enkele keren diarree per dag, zal de huisarts volstaan met het voorschrijven van een middel tegen de diarree of plantaardige vezels in het dieet aanraden. Als de ziekte zich actiever manifesteert, zullen anti-ontstekingsmiddelen zoals sulfasalazine of hiervan afgeleide nieuwe verbindingen of eventueel corticosteroïden (preparaten, afgeleid van hormonen uit de bijnierschors) worden voorgeschreven. Sulfasalazine is vooral effectief wanneer de dikke darm in het ziekteproces is betrokken.

Als het ontstekingsproces zich beperkt tot de endeldarm, kan een klysma dat een corticosteroïd bevat van nut zijn om de ontsteking te onderdrukken en de symptomen te verlichten. Nieuwe klysmapreparaten met aspirine-achtige medicijnen zijn de laatste jaren in gebruik om de ontsteking in de endeldarm te onderdrukken. Corticosteroïden worden voorbehouden voor ernstiger opvlammingen van de ziekte. Zij zijn effectief voor zowel een aangedane dikke darm als voor de zieke dunne darm. Soms wordt een kuur met immunosuppressiva (middelen die het afweersysteem onderdrukken) zoals bijvoorbeeld azathioprine voorgeschreven. Vaak duurt het een aantal maanden voordat deze medicijnen effect sorteren.

Metronidazol kan helpen, vooral wanneer er fistels of fissuren in de anusstreek zijn. In het algemeen moet dit geneesmiddel voor altijd worden ingenomen, niet alleen om de fistels of de fissuren te laten helen, maar ook om herhaling te voorkomen. Zo nu en dan wordt metronidazol toegepast voor de ziekte van Crohn van de dikke darm. Metronidazol kan een doof gevoel of tintelen van de benen veroorzaken wanneer het lange tijd wordt gebruikt. In dat geval moet met de huisarts worden overlegd. Geen van al deze medicijnen geneest de ziekte van Crohn. Zij worden toegepast als anti-ontstekingsmiddelen om daarmee verlichting van de verschijnselen te bereiken. Momenteel bestuderen onderzoekers het gebruik van aspirine-achtige verbindingen die, oraal toegediend, niet door de dunne darm worden geabsorbeerd. Zodoende kunnen hun anti-ontstekingseigenschappen direct ter plaatse van de aandoening werken. Ook andere middelen worden momenteel onderzocht.

Voeding

Het vermogen om voldoende voedingsbestanddelen in het lichaam op te nemen is bij mensen met de ziekte van Crohn beperkt, vooral wanneer aanzienlijke delen van de dunne darm door de ziekte zijn aangetast of wanneer delen van de dunne darm operatief zijn verwijderd.

De behandelend arts zal aanvulling adviseren van bepaalde vitaminen en mineralen als er aanwijzingen voor een tekort daarvan bestaan. Het is niet ongewoon dat mensen met de ziekte van Crohn een tekort aan vitamine B12 hebben, want deze vitamine wordt in het laatste gedeelte van de dunne darm (kronkeldarm of ileum) geabsorbeerd. Een tekort van vitamine B12 kan gemakkelijk worden opgeheven door maandelijkse injecties. Galzouten worden ook in het ileum geabsorbeerd. Als deze opname verminderd is, zal de arts een speciaal dieet met weinig vet aanraden. Als de galzouten niet geabsorbeerd worden in de dunne darm, kunnen die diarree veroorzaken door verstoring van de wateropname in de dikke darm. Een stof die galzuur bindt, zoals cholestyramine, kan van nut zijn om de hoeveelheid dunne ontlasting te verminderen.

Door sommige artsen wordt, vooral in de actieve fase van de ziekte van Crohn kunstvoeding aanbevolen die bestaat uit vloeibare preparaten die uitsluitend eenvoudige suikers, aminozuren en mineralen bevatten. Ofschoon het bewijs voor een gunstig effect op lange termijn van dit dieet ontbreekt, kan dit dieet zo nu en dan de darmontsteking verminderen en daardoor meer absorptie van voedselbestanddelen mogelijk maken. Sommige mensen moeten gedurende hevige aanvallen van de ziekte van Crohn hun voeding gedurende weken of zelfs maanden geheel intraveneus ontvangen. Het vermijden van voedselinname door de mond geeft de darmen rust. Operatieve behandeling. Bij ongeveer 70 procent van de mensen met de ziekte van Crohn is op een bepaald moment tenminste één operatie nodig. Deze operaties worden gewoonlijk verricht bij complicaties, zoals darmafsluiting (ileus), abcessen of perforatie. Hoewel een chirurgische behandeling de verschijnselen tot vele jaren daarna kan verlichten, biedt die geen genezing; terugkeer van de ziekte komt veel voor.

Als de ziekte beperkt is tot de dikke darm en het gebied van de endeldarm, kan resectie (verwijdering) van het gehele colon worden overwogen, vooral wanneer medicamenteuze behandeling faalt. Van de toestand van het rectum en van de anus en omgeving hangt dan af of die ook moeten worden verwijderd. Is dat het geval, dan zal het einde van de kronkeldarm (het laatste deel van de dunne darm, ook ileum genoemd) door de buikwand naar buiten worden gebracht als uitgang voor de ontlasting. Dit wordt een ileostomie genoemd. Een zak om de ontlasting op te vangen wordt over de opening (stoma) gedragen. Wanneer de toestand van de endeldarm en van de anus en omgeving zo is dat ze niet verwijderd hoeven te worden, kan het einde van het ileum worden aangesloten op het rectum (ileo-rectale anastomose), zodat de defecatie (stoelgang) via de anus blijft gaan en de patiënt dus een stoma bespaard wordt.

Als de ziekte zich beperkt tot de dunne darm, is de gangbare operatie hiervoor het verwijderen van het aangetaste darmsegment en het anastomoseren (aansluiten) van de twee einden van de gezonde darm.

Klachten en verschijnselen

*Chronische diarree.
*Lichte koorts.
*Vermoeidheid.
*Gewichtsverlies.
*Buikkrampen en pijn rond de navel of in de rechter buikhelft.
*Gewrichtspijn.
*Huidafwijkingen.


Relevante artikelen
2 reacties
  1. Is er, op het moment dat bij een Crohn- patient de bloedwaardes goed zijn, een mogelijkheid om een jarenoude fistel (van de darm naar buiten) te verwijderen?

    1. Beste,

      Zoiets is moeilijk te zeggen, omdat ik geen achtergrond informatie over de desbetreffende patiënt heb. Waarom is de fistel nooit eerder verholpen? Indien de conditie en gezondheid van de patiënt goed is, denk ik van wel. De behandelend arts heeft hier natuurlijk een betere op feiten gebaseerde mening over. U kunt dit daarom het beste met uw behandelend arts bespreken.

      Met vriendelijke groet,
      Wesley

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips