Megacolon

Zowel door een aangeboren als door een verworven oorzaak kan de dikke darm zo vergroot worden dat die niet meer in staat is om de feces (ontlasting) voort te stuwen. Deze toestand staat bekend als megacolon of reuzencolon. Een zenuwstoornis van de dikke darm of van de endeldarm is vaak de oorzaak van het megacolon.

De ziekte van Hirschsprung is een zeldzame aangeboren aandoening, waarbij baby’s worden geboren zonder ganglioncellen (cellen van de zenuwknopen) in de zenuwen van een beperkt deel van hun endeldarm. Deze baby’s kunnen geen ontlasting krijgen, omdat dat dicht bij de anus gelegen deel van de darm zich niet kan ontspannen om de ontlasting door te laten. De symptomen zijn een indrukwekkend uitgezette buik (kikkerbuik), uitblijven van ontlasting en een verminderde voedingstoestand. De ziekte van Hirschsprung komt meer bij jongetjes voor en is vaak familiair. De diagnose wordt gesteld door middel van weefselonderzoek uit de endeldarm onder algemene verdoving.

Een bepaald type verworven megacolon is het psychogene megacolon dat zich meestal ontwikkelt in de tijd dat een kind zindelijkheidstraining ondergaat. Het brengt ernstige en chronische obstipatie (verstopping) teweeg. In Centraal- en Zuid-Amerika komt een infectieziekte voor, de ziekte van Chagas, die megacolon veroorzaakt. De infectie vernielt de ganglioncellen van de dikke darm met als gevolg een afwijking die lijkt op de ziekte van Hirschsprung met dat verschil dat de ziekte van Chagas meer bij volwassenen dan bij kinderen voorkomt.

Enkele andere ziekten waarbij megacolon kan optreden, zijn ernstige neurologische aandoeningen zoals een letsel van het ruggenmerg en de ziekte van Parkinson en het gebruik van bepaalde medicijnen waaronder verdovende middelen.

Diagnose

De arts zal de endeldarm met een proctoscoop onderzoeken en vermoedelijk met röntgencontrastinloopfoto’s. Om de diagnose op de ziekte van Hirschsprung te stellen, zal bij een kind onder algemene verdoving een stukje weefsel uit de endeldarm worden genomen. In de meeste gevallen van verworven megacolon is een biopsie niet noodzakelijk.

Behandeling.

De beste behandeling voor de ziekte van Hirschsprung is een operatie, omdat die meestal tot een normale stoelgang (defecatie) leidt. In geval van verworven megacolon ligt het zwaartepunt op het aanleren van normale defecatiegewoonten.

De arts kan ook adviseren klysma’s toe te passen of laxeermiddelen (zoals minerale olie) in te nemen om de ingewanden opnieuw te trainen. Behandeling van elke onderliggende aandoening en vermindering van het gebruik van verdovende middelen is nodig.