Dwangmatig denken

Ieder mens wordt tot bepaalde dingen gedwongen. Men moet geld verdienen om in zijn eigen levensonderhoud te kunnen voorzien, een opdracht binnen een bepaalde termijn afhebben, op een afgesproken tijdstip op een bepaalde plaats zijn, men moet afvallen, meer sport bedrijven, zichzelf meer rust gunnen …

Wanneer men dingen niet uit vrije wil doet, gebeuren ze blijkbaar omdat men zich ertoe gedwongen voelt, om welke redenen dan ook. Meer wetenschappelijk uitgedrukt: iemand kan uiterlijk en/of innerlijk, fysiek of psychisch tot handelingen of denkwijzen gedwongen worden, zonder dat hij daar vrij over kan beslissen.

Er zijn vele vormen van dwang die niet meer als zodanig ervaren worden. Het is een deel van de dagelijkse routine geworden aan bepaalde verplichtingen te voldoen zonder er verder over na te denken. Toch kan dit af en toe weer als dwang worden ervaren. Men reageert dan vaak met een ‘slecht humeur’, men voelt zich gefrustreerd en gevangen in de dagelijkse sleur.

Verplichtingen kunnen dwangmatig worden

Meestal kan men de dagelijkse verplichtingen wel aan, en is frustratie slechts van korte duur. Maar bij sommigen geeft het aanleiding tot angst. Men gaat er tegenop zien naar het werk te moeten gaan, is bang voor de baas en voor de eisen die het beroep aan je stelt. Een dergelijk reactiepatroon kan in een dwangsyndroom ontaarden, waarbij intensieve dwanggedachten en dwanghandelingen op kunnen treden.

Dwangmatig denken

Dwanggedachten

Dwanggedachten zijn gedachten en voorstellingen die ongewild opkomen. Ze herhalen zich steeds en houden de betreffende persoon voortdurend bezig. In eerste instantie zijn zulke dwanggedachten nog niet afwijkend. De meesten van ons hebben het wel eens meegemaakt. Bijvoorbeeld wanneer men een melodie in zijn hoofd heeft zitten en deze maar niet kwijt kan raken, of urenlang probeert op een bepaalde naam te komen en deze gedachte maar niet los kan laten.

Het bekende fenomeen, op reis te gaan en plotseling te denken dat men het fornuis heeft vergeten uit te zetten of het raam heeft vergeten dicht te doen, kan eveneens in de categorie dwanggedachten gerangschikt worden. Maar over het algemeen zijn deze verschijnselen van tijdelijke aard. Als mensen echt onder dwangmatigheid lijden, is de intensiteit en de frequentie van deze verschijnselen veel groter. Men kan dan zo sterk in deze gedachtenwereld gevangen raken, dat het voor het dagelijks leven een belemmering wordt.

Dwanghandelingen

Men spreekt van dwanghandelingen wanneer er een onweerstaanbare drang bestaat bepaalde handelingen steeds weer uit te voeren. Men moet dit wel van ‘geritualiseerde’ handelingen onderscheiden. Dit zijn eenvoudige gewoontes waarbij het dwangmatige aspect ontbreekt bijvoorbeeld het middagslaapje dat men niet wil overslaan, of de dagelijkse borrel om te ontspannen.

Heel anders ligt het bij handelingen die steeds weer herhaald worden, zonder dat de betreffende persoon het eigenlijk wil. Er zijn bijvoorbeeld mensen met wasdwang, die wel 50 keer per dag hun handen wassen om zich tegen bacteriën te beschermen. Deze handelingen worden uitgevoerd zonder dat de betreffende persoon het wil. Men kan zich niet verzetten en lijdt er zelfs onder.

Hoe kan men zich tegen dwangmatigheid beschermen?

Verplichtingen vormen voor de meeste mensen geen probleem. Ze worden wel af en toe als last ervaren, maar meestal kan men het wel aan. Daarbij helpt het als men zich door andere plezierige bezigheden kan ontspannen. De één vindt voldoening in de sport, de ander speelt liever kaarten of een muziekinstrument. Daarbij gaat het erom dat verplichtingen van buitenaf niet de overhand mogen krijgen en er ruimte blijft voor eigen bezigheden.

Om dat te bereiken moet men zichzelf niet overbelasten. Als men zichzelf steeds onder druk zet, altijd hogere eisen aan zichzelf stelt, zonder dat men daaraan kan voldoen, als men ‘s nachts al bedenkt wat men de volgende dag allemaal moet doen, dan zet men zichzelf onnodig onder druk.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips