Medische termen en afkortingen: C

Bekijk hier alle Medische termen en afkortingen

 

C-cellen zijn calcitonine producerende cellen in de schildklier.

Ca is de medische afkorting voor: calcium. Wanneer het zonder hoofdletter wordt geschreven staat de afkorting voor carcinoom.

CABS (coronary artery bypass surgery) is de internationale medische afkorting voor kransslagaderbypass-operatie.

Cachexie is een toestand van zwakte, uitmergeling en ondervoeding.

Calcificatie of verkalking is de normale of abnormale verharding van lichaamsweefsels door de afzetting van kaliumzouten.

Calcitonine is een hormon, polypeptide, dat wordt geproduceerd door de parafolliculaire cellen in de schildklier.

Een calcium-antagonist is een stof die een aantal specifieke aan calcium toegeschreven effecten tegengaat (onder andere spasmus van arteriën).

Een calculus of steen is een abnormaal harde stof die in allerlei holten van organen in het lichaam kan ontstaan.

Het woord callus heeft twee betekenissen. De eerste betekenis is het verharde gedeelte aan het oppervlak van de huid (eelt). Deze verharding ontstaat gewoonlijk door wrijving of druk. Een voorbeeld hiervan is het uiteinde van de middelvinger van personen die veel schrijven. De tweede betekenis is het zachte botweefsel dat zich vormt na een botbreuk en langzaam hard wordt als het bot geneest.

Met de calorische waarde wordt de hoeveelheid energie beschreven die het lichaam uit voedingsstoffen haalt.

Een calyx is een kelkvormig orgaan. Deze term wordt ook gebruikt om een ovariumfollikel na de ovulatie te omschrijven.

Een canaliculus is een klein kanaaltje, bijvoorbeeld in botweefsel.

Candidiasis is een gistachtige schimmelinfectie die de huid, nagels en slijmvliezen kan aantasten.

Een canulla is een plastic of metalen buisje met een zacht, stomp uiteinde. Met dit buisje worden vloeistoffen in een bloedvat, lymfevat of lichaamsholte ingebracht of eruit gehaald.

Capacitatie is het proces dat de in de cavitas uteri doorgedrongen spermatozoa ondergaan, waardoor ze ‘geschikt’ worden om het ovum te bevruchten.

Een capillus is een hoofdhaar.

Een capsule is een toedieningsvorm van geneesmiddelen, gemaakt van gelatine.

Caput is de Latijnse term voor hoofd (schedel) of kop (van een beenstuk of spier).

Een carcinogeen is een kankerverwekkende stof.

Een carcinoom is een kwaadaardige tumor die begint bij de epithele cellen die de binnen- en buitenkant van het lichaam bedekken. Het carcinoom dringt de omringende weefsels binnen en verspreidt zich verder door het hele lichaam.

De cardiac output, ofwel het hartminuutvolume, is de hoeveelheid bloed die door de hartkamers wordt uitgepompt alsook de hoeveelheid bloed die per hartslag wordt uitgepompt vermenigvuldigt met het aantal hartslagen per minuut.

Om in leven te blijven moeten alle cellen van het lichaam constant voedsel en zuurstof ontvangen. Tegelijkertijd moeten kooldioxide en andere stoffen, die door de cellen worden geproduceerd, uit het lichaam verwijderd worden. Dit proces wordt continue onderhouden door de bloedsomloop. Het belangrijkste onderdeel van de bloedsomloop bestaat uit het cardiovasculair stelsel.

Carditis is de algemene term voor ontsteking van de hartspier of de bekleding van het hart.

Cariës is de achteruitgang, afbraak en vernietiging van een bot, tand of kies. Voorbeelden van cariës zijn tandbederf, cariës door bestraling en cariës in de wervelkolom.

Een carminativum is een stof die de passage van darmgas in de dikke darm bevordert.

Caroteen is een oranje kleurstof die wordt gevonden in wortelen en andere gekleurde planten. Deze stof wordt in de lever omgezet in vitamine A en is zeer belangrijk voor een goed gezichtsvermogen en een goede gezondheid.

Carpaal is de Latijnse term voor alles wat met de pols te maken heeft.

Het carpaal tunnelsyndroom is een veelvoorkomende en pijnlijke aandoening van de pols die wordt veroorzaakt door compressie van een zenuw.

Cartilago (kraakbeen) is een dicht, elastisch, verbindend weefsel dat dienst doet als stootkussen en verbinding voor veel botten in het skelet.

Een CAT-scan (Computerized Axial Tomography) is een reeks röntgenfoto’s van een bepaald gedeelte van het lichaam die bij enigszins verschillende coördinaten worden gemaakt en ‘partjes’ van dat lichaamsdeel laten zien. Een voorbeeld van een CAT-scan is een film van de schedel. Deze film staat in de filmlijst die u opent door het menu ‘Extra’ boven aan het scherm te openen en daarin de opdracht Films te kiezen.

Cataract (grijze staar) is een ondoorschijnend gebied op het oog waardoor het zicht wordt belemmerd. Deze aandoening kan ontstaan door de natuurlijke verharding van de lens als gevolg van ouder worden of door een beschadiging van het oog door bijvoorbeeld hitte of een andere straling. Grijze staar is gewoonlijk pijnloos, maar geeft veel problemen doordat het gezichtsvermogen sterk vermindert. De poliklinische behandelingen van cataract zijn zeer ver ontwikkeld.

Catarre is een overmatige afscheiding van slijm uit de neus en keel, gewoonlijk als gevolg van een normale verkoudheid.

Een catharticum is een oude benaming voor een laxeermiddel.

Caudaal is de anatomische term voor staart of het uiteinde aan de achterkant van een lichaam.

Causalgie is een aanhoudende, brandende pijn in een arm of been, meestal als gevolg van een zenuwbeschadiging.

Een causticum is een brandend of bijtend middel.

De cavum cranii of schedelholte is de ruimte in de schedel waar de hersenen in liggen.

cc is de afkorting van: kubieke centimeter. Tegenwoordig wordt gesproken over milliliter (ml.).

De CCU is de bewakingsafdeling voor acute hartpatiënten.

Een CD4 cel is een T-helper cel die zorgt voor de uitrijping van de infectie-bestrijdende cellen van het lichaam. Ze worden genoemd naar de CD4 moleculen die ze met zich meedragen.

Een CD4-telling is de hoeveelheid CD4-cellen in een druppel bloed (een microliter). Deze term wordt veel gebruikt in verband met HIV-besmetting. Het HIV valt CD4-cellen aan en hun aantal daalt naar mate de besmetting ernstiger wordt.

Cefalgie is de medische term voor hoofdpijn.

Een cel is de basiseenheid van elk levend organisme en is de eenvoudigste eenheid die als een onafhankelijk levend organisme kan bestaan.

Een cel van Corti is een haarcel in het orgaan van Corti in het oor.

Cellulitis is vetophoping in de dijen, heupen en billen.

Cellulose is een polysaccharide van glucose-eenheden waar de menselijke spijsverting geen effect op heeft.

Het centraal zenuwstelsel omvat de hersenen plus het ruggenmerg.

De centromeer is het punt op een chromosoom waarmee dit zich vasthecht aan de kern in een mitose (kerndeling).

De term cephalo- heeft betrekking op het hoofd.

Cephalocaudaal is een anatomische term voor ‘van top tot teen’.

Cerebellaire verschijnselen zijn verschijnselen die passen bij een cerebellaire functiestoornis, te weten ataxie, hypermetrie en dysdiadochokinese (verzameling coördinatiestoornissen). Congenitaal wil zeggen dat het is aangeboren.

De term cerebraal heeft betrekking op de hersenen.

Cerebrospinaal vocht of ruggenmergvocht is een heldere, lichtgele vloeistof in de hersenholten en in de kolom van de ruggengraat. De vloeistof ondersteunt de hersenen en beschermt de hersenen tegen onverwachte bewegingen (stoten, klappen, enzovoort).

Ceroid is een gele of bruinachtige kleurstof die wordt gevonden in de lever, vooral bij cirrose (leveraandoening).

Cerumen is de medische term voor oorsmeer, een gelige substantie die in de gehoorgang voorkomt.

Cervicale dysplasie is een term die wordt gebruikt om abnormale cellen in de nek of in de baarmoederhals (cervix uteri) te beschrijven.

Cervix is de Latijnse term voor hals of gedeelte van de hals.

Een chalazion is een hard knobbeltje in het ooglid, meestal het bovenste.

De cheilion is de mondhoek.

Cheiropompholyx is een huidaandoening die wordt gekenmerkt door kleine blaren op handen en voeten.

Chelatie is een chemische reactie waarbij metaalionen een verbinding aangaan en daarbij een ring vormen.

Een chelating agent is een organische stof waarvan twee of meer elektron-donorgroepen die onderling chemisch zijn verbonden, met een polyvalent metaal een chelaat vormen. Een chelaat is een verbinding van een ‘chelatin agent’ met een metaal.

Chemische thermogenese of scheikundige warmteproductie is de stimulatie van de warmteontwikkeling in het lichaam door een toename van de stofwisseling in de cellen.

Een chemoreceptor is een receptor die langs chemische weg geprikkeld wordt (bijvoorbeeld in het smaak- en reukorgaan).

Chemotherapie is de toepassing van medicijnen bij de behandeling van kanker; het helpt bij de vernietiging van kankercellen.

De Cheyne-Stokes ademhaling is een ademhalingspatroon waarbij de ademhaling steeds sneller en dieper en vervolgens oppervlakkig en langzaam wordt. De ademhaling kan gedurende 10 tot 20 seconden stoppen. Het is een verontrustend verschijnsel.

De chiasma is de kruisachtige configuratie van chromosomen tijdens crossing over.

Chiropractie is een methode van nauwkeurige massage en handgrepen om bewegingsproblemen in de wervelkolom of gewrichten te verhelpen. Deze therapie wordt door velen als een alternatieve medische therapie beschouwd, maar wordt algemeen gewaardeerd om de goede resultaten. Bepaalde aspecten van de chiropractie worden niet door iedereen geaccepteerd omdat deze nogal afwijken van de westerse medische opvattingen.

De chirurgie is een tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met de behandeling van verwondingen en ziekten door middel van operatieve ingrepen of interne handelingen.

Chloasma is een lichtbruine verkleuring van de huid die zich onder bepaalde omstandigheden openbaart, zoals tijdens de zwangerschap of het gebruik van anticonceptiepillen.

Cholecystokonine is een door de duodenum-mucosa (bij contact met voedsel) uitgescheiden hormon, dat de galblaas doet samentrekken en het pancreas aanzet tot exocriene secretie van enzymen.

Cholera is een belangrijke epidemische besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de cholerabacterie. Het eerste symptoom van de ziekte is diarree die, mits niet behandeld, de dood tot gevolg kan hebben.

Cholestase is een opeenhoping van gal in de kleine galbuisjes in de lever die kan leiden tot geelzucht en leveraandoeningen.

Cholesterol is een stof die wordt gevonden in dierlijke vetten en oliën, eigeel en in het menselijk lichaam. Cholesterol is nodig voor de aanmaak van vitamine D op de huid en voor de productie van diverse hormonen, waaronder de geslachtshormonen.

Choline is een aminebase, noodzakelijk voor de verwerking van vetten in het lichaam, met name om de hoeveelheid vetten in de lever te verminderen.

Een cholinergicum is een stof met een cholinerge werking (werkzaam door middel van acetylcholine).

Chondrocyten zijn kraakbeencellen.

Een chondroom is een goedaardige tumor in het kraakbeen.

Een chondrosarcoma is een kwaadaardig, meestal in de epifyse van een pijpbeen gelokaliseerd, gezwel van kraakbeenweefsel.

Chorea is een extrapiramidaal syndroom dat wordt gekenmerkt door plotselinge onwillekeurige gecoördineerde bewegingen.

Het choroidea is het tussen de retina en sclera gelegen vaatvlies van het oog.

De choroidea (vaatvlies) is een laagje met bloedvaten aan de achterkant van het oog achter het netvlies.

Een chromatide is een overlangse helft van een streng dubbele chromosomen die worden gevormd door een centromeer.

Chromatine is het deel van de celkern dat uit nucleïnezuur en eiwitten bestaat. Het komt voor in chromosomen en is de drager van de genen.

Een chromosoom is een staafvormig lichaam in de kern van elke cel en de drager van de genen die de erfelijke eigenschappen bevatten.

Chronisch betekent elke aandoening die wordt gekenmerkt door een langdurige en zich herhalende toestand.

Een chylomicron is een chyluslichaampje; een van de vele korreltjes van 1 um die via het slijmvlies van de dunne darm gedurende de vetvertering aan het lymfatisch systeem worden afgegeven.

Chylus is een melkachtige vloeistof die bestaat uit lymfe en geëmulgeerde vetten.

Een chymus (spijsbrij) is een half vloeibare, dikke en stroperige massa die het product is van de spijsvertering in de maag.

Cicatrisatie is de vorming van littekenweefsel.

Cilia zijn kleine haren, zoals de wimpers, haartjes in eileiders of haartjes op het slijmvlies van de neus. Deze haartjes werken als een filter of verplaatsen in een golfachtige beweging deeltjes langs een slijmachtige laag.

Cilose is het knipperen van de oogleden.

Circumcisie (besnijdenis) is het wegnemen van de voorhuid van de penis.

Cirrose van de lever is een langdurige ziekte waarbij de lever bedekt raakt met vezelachtig weefsel waardoor het leverweefsel afbreekt en zich vet in de lever ophoopt. Levercirrose wordt vaak veroorzaakt door langdurig en overdadig gebruik van alcohol, maar ook door ondervoeding, geelzucht of andere infecties.

Een cisterna is een vergroting of een omsloten holte met lymfe- of ander lichaamsvocht.

Claudicatio is de term voor pijn in een ledemaat of vermoeidheid als gevolg van een onvoldoende aanvoer van zuurstof in de spieren door een vernauwing van de bloedvaten.

Een coagulans is een stof die coagulatie (stolling van lichaamsvochten) teweegbrengt.

Codon is een reeks van drie verbonden nucleotiden in een DNA- of RNA-molecule waarmee een van de twintig aminozuren wordt aangegeven of een teken om de productie te beginnen of te stoppen.

Colica of koliek komt vaak voor bij kleine kinderen en is een acute buikpijn van tijdelijke aard.

Colitis is een ontsteking van de dikke darm.

Collageen is een onoplosbaar eiwit en het voornaamste ondersteunende bestanddeel van de botten, kraakbeen, bindweefsel en huid.

Een colonoscopie is een onderzoek van het colon via een colonoscoop (een endoscoop voor inwendig onderzoek van het colon).

De term colorectaal verwijst naar het distale deel van de dikke darm.

Een colostomie is het chirurgisch aanbrengen van een kunstmatige opening tussen de dikke darm en de buikwand.

Colostrum (voormelk) is een dikke vloeistof die rijk is aan eiwit en antistoffen en door de borstklieren voor en/of na de geboorte van een kind maar vóór de afscheiding van de moedermelk wordt afgescheiden.

Een coma is een toestand van zeer diepe bewusteloosheid.

Combinatie-therapie omvat het gelijktijdig gebruiken van twee of meerdere geneesmiddelen.

Een commissuur is een wit weefselbandje dat de twee hersenhelften met elkaar verbindt.

Een commotio (hersenschudding) is een harde slag op of een hevig schudden van de hersenen met als gevolg een verstoring van de hersenfuncties (duizeligheid of bewusteloosheid).

Concaaf is holrond.

De conceptie is de bevruchting van een eicel door een zaadcel.

Concha is de anatomische term die gebruikt wordt om een schelpvormig bot of botuitsteeksel te omschrijven.

Concomitans betekent begeleidend.

Condyloid is de anatomische term voor een kopachtige structuur.

Condylomata acuminata zijn door een wrattenvirus veroorzaakte wratten (zonder overmatige verhoorning) op vochtige huidplaatsen.

De condylus (gewrichtsknokkel) is de ronde kop aan het einde van een bot. De spieren zitten aan deze kop vast en verbinden het bot met een of meerdere andere botten. De condylus van het scheenbeen geven de knie zijn ronde vorm.

Congelatio is de medische term voor bevriezing.

Constipatie is moeite met de ontlasting als gevolg van vaste, harde of droge ontlasting. De oorzaak hiervan kan psychologisch zijn of het gevolg van slechte eetgewoonten.

Een contra-indicatie is een tegenaanwijzing, een argument tegen het uitvoeren van een bepaalde ingreep of handeling of het gebruiken van een bepaald geneesmiddel .

Contractuur is de medische term voor de blijvende samentrekking, schrompeling of verkorting van weefsels, waardoor verkromming ontstaat door dwangstand van een of meer gewrichten.

De contractuur van Dupuytren is een schrompeling van het peesblad van de handpalm, waardoor de vingers in buigstand worden gedwongen.

Een contusie (kneuzing) is een verwonding zonder breuk in de huid en wordt gekenmerkt door een verkleuring, zwelling en vaak pijn.

Convex is bolrond, naar buiten gericht.

Een convulsie of stuiptrekking is het plotseling en onwillekeurig samentrekken van een groep spieren.

Cor is de Latijnse term voor hart.

De corium of lederhuid is de laag onder de opperhuid. De lederhuid is dikker dan de opperhuid die de lederhuid bedekt. Daaronder ligt het onderhuidsbindweefsel.

Een coronaire bypass-operatie is een chirurgische techniek voor de behandeling van een zieke kransslagader. Er wordt een omleiding tussen de aorta en het distale segment van de kransslagader aangebracht, zodat het bloed niet meer door het zieke gedeelte van de slagader hoeft te gaan.

De term corpusculum wordt gebruikt om een minieme hoeveelheid, miniem lichaampje of deeltje aan te duiden.

Cortex is de medische term voor de buitenste laag van een orgaan of structuur.

Corticosteroïden zijn zowel natuurlijke als synthetische hormonen die de sleutelprocessen van het lichaam beïnvloeden of besturen. Natuurlijke corticosteroïden worden geproduceerd door de bijnierschors. Synthetische corticosteroïden worden gebruikt bij de bestrijding van ontstekingen. De diverse corticosteroïde-medicijnen worden gebruikt bij de behandeling van gewrichtsontstekingen, slijmbeursontstekingen, bepaalde huidziekten, enkele kankersoorten en een aantal andere aandoeningen. Het gebruik van deze medicijnen kan gevaarlijk zijn, omdat zij de voortgang van de ziekte aan het oog onttrekken en dus een nauwkeurige observatie van de ziekte onmogelijk maken. Een langdurig gebruik van dit medicijn kan vergiftigingsverschijnselen tot gevolg hebben.

Cortisol wordt afgescheiden door de bijnierschors en helpt het lichaam tijdens inspanning en de vertering van voedsel.

Cortison is een steroïde, een synthetisch geproduceerd hormoon voor de behandeling van allergieën, jicht, reumatische gewrichtsontsteking en een paar aandoeningen van de bijnieren.

Coryza is de medische term voor een normale verkoudheid, een infectieziekte van de luchtwegen door een zich voortdurend ontwikkelend virus.

Costa is de anatomische term die betrekking heeft op de ribben.

Costalgie is pijn rond de borst als gevolg van een beschadigde rib of een beschadigde zenuw tussen twee ribben.

Costochondritis is een ontsteking van het ribkraakbeen, met pijn en zwelling rondom het borstbeen.

Een covalente binding is een chemische binding gekenmerkt door de deling van 2, 4 of 6 elektronen .

CPR is de medische afkorting voor: cardiopulmonaire resuscitatie (reanimatie).

Een craniotomie is het openen van de schedel ten behoeve van een operatie aan de schedelinhoud.

Creatinefosfaat is een koppeling van creatine en fosfaat in spieren; het is een energierijke verbinding waaruit ATP (adenosinetrifosfaat) gevormd kan worden.

Creatinine is een normale afvalstof van de stofwisseling die wordt uitgescheiden in urine. Deze stof wordt voortdurend door het lichaam geproduceerd. De klaring en het niveau van de hoeveelheid bloedplasma zijn een indicatie van de nierfunctie.

Een crème is een zacht smeersel bestaande uit een emulsie van een vet en een vloeistof.

Crenatie betekent karteling, schrompeling, met geschulpte randen.

Een crenocyt is een abnormaal rood bloedlichaampje met geschulpte of ingekeepte randen.

Cretinisme is een gebrekkinge ontwikkeling van lichaam en geest ten gevolge van aangeboren onvoldoende functie van de schildklier gedurende de groei. De meest gebruikelijke oorzaak van onvermogen tot vorming van schildklierhormoon in congenitale hypothyroïdie.

De cribriforme plaat is een onderdeel van het zeefbeen van de schedel.

De crista ampullaris is een kam in de ampullen van de halfcirkelvormige kanalen in het oor, bekleed met het zintuigepitheel waarop zich de zintuigharen bevinden.

Cristae zijn kammen of scherpen randen.

Cryochirurgie is een chirurgische procedure waarbij ongewenst weefsel wordt vernietigd door een extreem lage temperatuur.

Cryptochisme is een vorm van het ontbreken van het indalen van de testis, waarbij de testikels nooit palpabel zijn geweest.

In de biomedische terminologie is een cultuur een geprepareerde groei van micro-organismen, zoals een bacterie of een virus. Culturen worden bij een groot aantal tests gebruikt, waaronder biochemische assays, farmacologische tests (bijvoorbeeld op een nieuw antibioticum) en genetische experimenten. Men kweekt culturen vaak op een klein, steriel schaaltje (petrischaal) waarin een voedingsbodem ligt, zoals agar-agar.

De term cuneiform verwijst naar een wigvormige structuur.

Cupula is een koepelvormige structuur.

Een curettage is een chirurgische bewerking met behulp van een curette, waarbij afwijkend weefsel wordt verwijderd (bijvoorbeeld in de baarmoeder).

Cutaan heeft met de huid te maken.

Cyanose (blauwzucht) is een blauwe verkleuring van de huid en onder de vingernagels als gevolg van een tekort aan zuurstofrijk bloed. De aandoening is zo genoemd vanwege de soortgelijke effecten die optreden bij cyanidevergiftiging. Oorzaken van cyanose zijn onder andere longaandoeningen, aangeboren hartafwijkingen, slechte bloedsomloop, bloedarmoede en vergifting.

Cycloplegie is een verlamming van de accommodatiespier in het oog.

De cymba is het bovenste gedeelte van de oorschelp.

Cystic fibrosis (taaislijmziekte) is een erfelijke aandoening van de exocriene klieren en wordt gekenmerkt door de productie van taai slijm, overdadig transpireren (gepaard met verlies van elektrolyten), sterker geconcentreerd speeksel en overactiviteit van dat deel van het zenuwstelsel dat de automatische handelingen controleert.

Een cytotoxine is een stof met een specifieke toxiciteit voor bepaalde cellen.

CZS is de medische afkorting van: het centraal zenuwstelsel.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips