Medische termen en afkortingen: B

Bekijk hier alle Medische termen en afkortingen

B-cellen zijn afkomstig uit de lymfoïde stamcel in het beenmerg. Deze cellen transformeren en vermenigvuldigen tot plasmacellen tijdens een infectie, die op hun beurt antilichamen produceren tegen antigenen en lichaamsvreemde microben.

Wanneer een lichaamsvreemde stof wordt opgemerkt door het immuunsysteem van het lichaam, vergroten bepaalde B-lymfocyten zich door celdeling en worden dan omgezet in plasmacellen. Deze plasmacellen brengen immunoglobulinen (antistoffen) in het bloed waarmee een begin wordt gemaakt met de vernietiging van de micro-organismen.

B.I.D. is de medische afkorting voor: tweemaal daags (op recepten).

De baarmoeder is het holle orgaan van het vrouwelijk voortplantingsstelsel waar een baby in groeit tijdens de zwangerschap.

Bacillen zijn staafvormige bacteriën die veel ziekten veroorzaken.

Bacteriën zijn microscopisch kleine organismen die mensen kunnen infecteren. Symptomen van bacteriële infecties zijn vrijwel gelijk aan virusinfecties en zijn onder andere uitslag, verkoudheid, loopneus, waterige ogen, vermoeidheid, misselijkheid, koorts en spierpijn. Bacteriële infecties kunnen worden bestreden met antibiotica. De meest voorkomende bacteriële infecties zijn stafylokokken, streptokokken en longontsteking.

Bacteriostase is het vermogen bacteriën te verhinderen zich te vermenigvuldigen door remming van de deling of door remming van de eiwitsynthese.

Een balsem is een stof die etherische oliën bevat.

Een bandage (verband) is materiaal dat rond een lichaamsdeel wordt gewikkeld ter bevordering van de genezing.

Barium is een element dat samen met röntgenstralen wordt gebruikt bij onderzoeken. Een speciale bereiding van een samenstelling met barium wordt gedronken (als een milkshake) of toegediend als een klysma. Op röntgenfoto’s die dan van de darmen van de patiënt worden genomen, is het contrast zeer groot vanwege de aanwezigheid van de bariumpap. Hierdoor kan er makkelijker een diagnose van de maag en darmen worden gesteld.

De basal metabolic rate of basale stofwisseling (BMR) is de snelheid waarmee een mens in rust energie verbruikt.

Basale cellen zijn de cellen in de onderste laag van het epitheel.

Basale cellen carcinoom is een vorm van kanker die de onderste cellenlaag van het epitheel aantast en die verschijnt als knobbeltjes op de huid.

De basale ganglia zijn een groep grijze kernen in het cerebrum (grote hersenen).

Basilair is de basis van een structuur, zoals de onderlaag van de schedel.

Een basocyt is een witte bloedcel met basofiele granula in het cytoplasma

Beademing is een kunstmatige ademhaling door middel van een zogenaamde thoraxrespirator (ijzeren long) of een apparaat voor intratracheale toepassing (‘beademingsapparaat’), dan wel door de mond-op-mond methode of door bepaalde handgrepen.

Been, een hard weefsel dat onder andere bestaat uit calcium, is de bouwsteen van het skelet.

Beenmerg is de zachte substantie in grote botten die bloedcellen produceert. Rood beenmerg is de voornaamste producent van rode bloedlichaampjes en hemoglobine. Vettig geel merg komt alleen in lange botten voor.

Een beenmergdonor is iemand die een deel van zijn beenmerg afstaat voor transplantatiedoeleinden.

De beentjes van Worm zijn kleine, zachte sesambeentjes: in pezen of ligamenten liggende “schakelbeentjes” , min of meer lijkend op een sesam-zaadkorrel.

De bekkenholte is de ruimte waarin de urineblaas, bepaalde geslachtsorganen, een deel van de dikke darm en de endeldarm zich bevinden.

De bends zijn gewrichtspijnen die optreden bij caissonziekte (decompressieziekte die vooral voorkomt bij diepzeeduikers).

Benigniteit (goedaardigheid) heeft betrekking op een tumor die geen kankergezwel is en zich niet uitzaait naar andere plaatsen in het lichaam.

Benzolperoxyde is een kristalstof die de huid laat vervellen waardoor haarzakjes worden verwijderd die zijn samengeklonterd door mee-eters (acne).

Beriberi is een aandoening van de zenuwen in de armen en benen die wordt veroorzaakt door een tekort aan thiamine (vitamine B1), een vitamine die nodig is voor de gezondheid van het hart en het zenuwstelsel.

Een beroerte, of cerebrovasculair accident (plotselinge verstoring van de doorbloeding van het hersenweefsel), is een bloedpropje of bloeding in de hersenen met als gevolg een plotseling verlies van bewustzijn, gewaarwordingen en willekeurige bewegingen door een tekort aan zuurstof in de hersenweefsels.

Besmettelijk is de term voor ziekten die van de ene op de andere persoon kunnen overgaan door middel van sociaal contact.

Een bèta-blokker is een geneesmiddel dat de prikkeloverdracht van de nervus sympathicus remt.

Bèta-cellen zijn cellen die insuline produceren en die te vinden zijn in de eilandjes van Langerhans.

Bib is de medische afkorting voor: drinken.

Bifidus betekent in twee delen gespleten.

Bifurcatie betekent vorkachtige splitsing in twee takken.

Bigeminie is het optreden van een extrasystole (voortijdige samentrekking van het hart, uitgaande van een andere plek dan de sinusknoop), gevolgd door een compensatore pauze na elke slag van het basisritme van het hart.

Een bijsluiter is een drukwerkje dat bijgevoegd is in de verpakking van geneesmiddelen. Het bevat algemene gegevens over samenstelling, werking, wijze van toediening, indicaties en contra-indicaties, evt. bijwerkingen en voorzorg.

Bijwerkingen zijn (meestal ongewenste) reacties op geneesmiddelen.

Bilirubine is een roodbruine kleurstof die voorkomt in gal, urine en galstenen.

Biokinetica is de studie van de groeikansen en bewegingen in zich ontwikkelende organismen.

De biologische beschikbaarheid is de hoeveelheid van een toegediende dosis van een stof die de systemische circulatie bereikt.

Een biopsie is de verwijdering van weefsel met behulp van een naald of chirurgisch mes met als doel het doen van microscopisch onderzoek en stellen van een diagnose.

Het bioritme is het innerlijk ritme dat een grote verscheidenheid aan lichamelijke processen regelt.

Een blaar is een opgezwollen gebied op weefsel dat is gevuld met pus of een andere, waterige afscheiding. Blaren ontstaan bij brandwonden en als reactie op giftige stoffen.

Blasten zijn onontwikkelde bloedcellen.

Een blastokyste is het embryo in een vroeg stadium van ontwikkeling, als de bevruchte eicel zich heeft gedeeld en een met vocht gevuld balletje heeft gevormd. Tijdens deze fase vindt innesteling plaats.

Een blastomeer is een van de cellen die wordt geproduceert bij de verdeling van een bevruchte eicel.

Blastomycose is een gist-achtige schimmelinfectie die gewoonlijk wordt aangetroffen in de longen, maar die zich ook naar andere delen van het lichaam kan verspreiden.

Bleomycine-sulfaat is een antibioticum dat wordt voorgeschreven bij de behandeling van een groot aantal neoplasmen. Een neoplasme is de abnormale groei van nieuw weefsel, zowel goedaardig als kwaadaardig.

Blepharitis is een ontsteking van het ooglid.

De blinde vlek is een kleine, ovaalvormige plek op het netvlies van het oog waar de oogzenuw en de oogbal bij elkaar komen. Deze vlek is ongevoelig voor licht omdat er geen receptoren (lichtgevoelige cellen) in voorkomen.

Bloed is de vloeistof die door het hart naar alle bloedvaten (slagaders, aders en haarvaten) wordt gepompt. Bloed bestaat uit plasma, witte bloedlichaampjes (leukocyten), rode bloedlichaampjes (erytrocyten) en bloedplaatjes (trombocyten).

De bloed-liquor-barrière is het complex van bloedvaatwanden en omgevend gliaweefsel, waardoor bloed en liquor cerebri van elkaar gescheiden zijn.

De bloeddruk is de druk van het bloed in de slagaders die stijgt en daalt bij reacties van het hart en het lichaam op inspanningen van allerlei aard.

Een bloedgroep is een indeling volgens het ABO-systeem. Iemands bloedgroep wordt bepaald op basis van bepaalde eiwitten in de rode bloedlichaampjes.

Bloedplaatjes zijn kleine, schijfvormige bloedlichaampjes die een zeer belangrijke rol spelen bij het stollen van het bloed.

Om in leven te blijven moeten alle cellen van het lichaam constant voedsel en zuurstof ontvangen. Tegelijkertijd moeten kooldioxide en andere stoffen, die door de cellen worden geproduceerd, uit het lichaam verwijderd worden. Dit proces wordt continue onderhouden door de bloedsomloop. Het belangrijkste onderdeel van de bloedsomloop bestaat uit het cardiovasculair stelsel. De gemiddelde volwassene heeft meer dan 96.000 kilometer bloedvaten in zijn lichaam.

Een bloedtelling is een telling van de aantallen erytrocyten (rode bloedcellen), leukocyten (witte bloedcellen) en bloedplaatjes per mm3 bloed.

Bloedtelling is een test waarbij als middel voor het stellen van een diagnose de concentratie van hemoglobine, het aantal rode bloedlichaampjes, witte bloedlichaampjes en bloedplaatjes in een kubieke mm bloed worden geteld.

Een bloedtelling is een telling van de aantallen erytrocyten (rode bloedcellen), leukocyten (witte bloedcellen) en bloedplaatjes per mm3 bloed.

De basal metabolic rate of het basaal metabolisme (BMR) is de snelheid waarmee een persoon in rust energie verbruikt.

De bof is een virusinfectie met als symptoom opgezwollen speekselklieren. Bij volwassenen kan de bof de testikels of eileiders aantasten met onvruchtbaarheid als gevolg.

Een bokkensprongpols is een onregelmatig springende pols (het is een oude benaming uit de 2e eeuw).

Een bolus of spijsbrok is een hoeveelheid gekauwd voedsel en speeksel die door de slokdarm naar de maag gaat.

Bombesine is een aminozuurverbinding die prikkels overdraagt (neurotransmitter).

Een booster-injectie is een eenmalige injectie met een vaccin om een vroeger hiermee teweeggebrachte grondimmuniteit die langzamerhand is afgenomen, snel weer te doen toenemen.

Borborygmi (darmgeruis) is een rommelend geluid dat wordt veroorzaakt door gas in de maag en ingewanden.

De borstholte is de ruimte in de borst waarin zich het hart, de longen, slokdarm, luchtpijp, bronchi en thymus (zwezerik) bevinden.

Een bottransplantatie is een ingreep waarbij een klein stukje bot uit het lichaam wordt genomen om een ander, beschadigd bot te herstellen.

Botulisme is een voedselvergiftiging die wordt veroorzaakt door verkeerd inblikken, verhitten of anderszins verkeerd bereiden van voedsel. Deze ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie clostridium botulinum.

Boulimie is een eetstoornis die wordt gekenmerkt door overdadig eten waarna de patiënt uit zichzelf gaat overgeven.

Een brace (beugel, draagband) wordt gebruikt ter ondersteuning van een lichaamsdeel, bijvoorbeeld een enkel.

Bradycardie is een abnormaal langzame hartslag. Een hartslag onder de 60 slagen per minuut bij een volwassene is een lage hartslag.

Bradypnoe is een te lage ademfrequentie.

Breking is de afbuiging van lichtstralen die van het ene naar het andere object gaan.

Bronchitis is een ontsteking van het slijmvlies van de bronchi.

Een bronchodilatans is een bronchiolus-verwijdend middel (wordt ook wel bronchodilatator genoemd).

Een bruit is een abnormaal geluid of geruis in de halsslagader, een klier of een orgaan.

BT is de medische afkorting voor: bewegingstherapie of beeldende therapie.

Een bubo is een vergroting of ontsteking van een lymfeklier, meestal in de lies of de oksel.

Buccaal heeft met de wang te maken, zoals in de buccale kant van een kies (de kant van de kies die naar de wang is gericht).

De buikholte is de ruimte waarin zich de maag, darmen, nieren, lever, galblaas, alvleesklier, milt en urineleiders bevinden.

Buiktyfus is een overdraagbare, bacteriële infectie die gewoonlijk wordt veroorzaakt door salmonellen en wordt overgebracht door besmette melk, water of voedsel.

Een bulla of huidblaasje is een met lucht of vocht gevuld blaasje dat gewoonlijk in de longen of op de huid voorkomt.

De bursa of slijmbeurs is een zakvormige holte rond de gewrichten tussen enkele pezen en de botten onder die pezen. De slijmbeurs scheidt vocht af, zodat de pees en het bot zonder wrijving langs elkaar kunnen bewegen.

Bursitis is een ontsteking van de slijmbeurs van een gewricht. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door een voortdurend uitoefenen van druk op het gewricht of de pezen rond het gewricht.

Een bypass of omleiding is een chirurgische ingreep waarbij twee bloedvaten of andere structuren met elkaar worden verbonden en de functie van het slechte deel wordt overgenomen. Een voorbeeld van een dergelijke ingreep is een omleiding van een kransslagader na een hartaanval. Hierbij wordt een bloedvat uit het onderbeen gehaald en rond het beschadigde stuk in de kransslagader gelegd. Zo wordt het bloed omgeleid en stroomt het zonder probleem naar het hart.