Cellen

Cellen zijn een belangrijke bouwsteen voor je lichaam. Ze voeren belangrijke lichaamsprocessen uit, waardoor je kunt blijven leven. Een cel heeft een eigen levenscyclus wat ook wel de celcyclus wordt genoemd. Verder kunnen cellen zich ook weer ontwikkelen tot andere cellen. Dit heet differentiatie. Hoe is een cel opgebouwd? Wat kan een cel? En hoe lang blijft deze leven?

Je lichaam is opgebouwd uit eigen lichaamscellen. De cellen hebben een eigen, uniek DNA. De cellen vormen de basis van alles wat er in je lichaam zit. Ze zijn de fundamentele bouwstenen voor je lichaam.

Antoni van Leeuwenhoek

Antoni van Leeuwenhoek (1632 – 1723) is de eerste persoon die levende cellen zag. Hij bekeek onder meer druppels water met een microscoop. Dit was een bolvormige lens die op een koperen plaatje was gemonteerd. Hiermee ontdekte hij ‘kleine diertjes’ in het water die niet te zien waren met het blote oog. Deze ‘diertjes’ bleken protozoa te zijn, waaronder klokdiertjes. Hij bekeek ook bacteriën uit zijn eigen mond.

Hoeveel cellen heeft het menselijk lichaam?

Het menselijk lichaam bestaat uit zo’n 100.000 miljard verschillende cellen. Een groep cellen die een gelijke functie uitvoeren, vormen een weefsel. Zo maken de spiercellen weer spierweefsels aan.

Een orgaan

De verschillende weefsels die samen een bepaalde taak uitoefenen, vormen samen een orgaan. Een bekend voorbeeld hiervan is de huid. Dit orgaan heeft als functie om de huid te beschermen tegen uitdroging, beschadiging en onderkoeling.

Orgaanstelsel

De verschillende organen die samen een functie uitoefenen, vormen een orgaanstelsel. Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het ademhalingsstelsel. Dit stelsel bestaat uit de volgende organen: de luchtpijp, het strottenhoofd en de longen.

Welke soorten cellen bevat het menselijk lichaam?

Het menselijk lichaam heeft veel verschillende cellen. Elke cel heeft een eigen bouw en functie:

  • Zenuwcellen: deze geleiden elektrische impulsen.
  • Gladde spiercellen: zorgen voor beweging in het darmstelsel en de bloedvaten.
  • Kraakbeencellen: deze cellen zorgen voor flexibiliteit en stevigheid.
  • Wangslijmvlies cellen: deze cellen zijn plat en dekken het onderliggende weefsel af.
  • Botcellen: deze zorgen voor stevigheid.
  • Dwarsgestreepte spiercellen: deze cellen zorgen voor de beweging in de skeletspieren.
  • Darmepitheel: zorgen voor de opname van voedingsstoffen.
  • Bloedcellen: de bloedcellen zorgen voor het zuurstoftransport.
  • Dekcellen: deze cellen hebben een regelmatige vorm en sluiten goed op elkaar aan, zodat ze een goede afsluitende beschermlaag vormen.

Het begint bij één cel

  • Een groepje cellen met dezelfde vorm en functie vormt een weefsel.
  • De verschillende samenwerkende weefsels die samen een functie uitvoeren, vormen een orgaan.
  • Een groep samenwerkende organen vormen samen een orgaanstelsel.

Cellen zijn dus heel belangrijk in de opbouw van het lichaam. Zonder cellen in je lichaam kan je niet leven.

Wat kan een cel?

Een cel is de allerkleinste levende zelfstandige eenheid in je lichaam. De verschillende soorten cellen hebben allemaal weer een andere vorm en functie. Elke cel bevat kenmerken van leven. Deze kenmerken zijn:

  • Groei
  • Stofwisseling
  • Aanpassen (adaptie)
  • Voortplanting
  • Beweging
  • Prikkelbaarheid
  • Prikkelverwerking

Hoe is een cel opgebouwd?

Een cel is opgebouwd uit de volgende onderdelen:

  • Het celmembraan
  • Het cytoplasma
  • De celkern
  • Het golgi-systeemx
  • De centriolen
  • Het endoplasmatisch reticulum
  • De ribosomen
  • De lysosomen
  • De mitochondriën

Het celmembraan

Het celmembraan is een wand die de omgeving van de cel het cytoplasma beschermt. Dit membraan vormt de begrenzing van de cel.

Het cytoplasma

Het cytoplasma is een stroperig en vloeibaar mengsel aan de binnenkant de cel. Deze substantie verandert steeds van samenstelling. Hierin liggen verschillende organellen. Het cytoplasma zorgt ook voor de uitwisseling van stoffen tussen de cel en de omgeving. Dit heet osmose.

De celkern

In de celkern is je DNA opgeslagen, het erfelijk materiaal. Om de celkern heen zit een kernmembraan. Een kernmembraan is vergelijkbaar met een celmembraan. Het kernmembraan scheidt het kernplasma van het cytoplasma. Het kernplasma is een stroperige en vloeibaar mengsel dat zich bevindt rondom de celkern.

Het celmembraan, het cytoplasma en de celkern vormen de basis van de anatomie van een cel. De onderdelen die hieronder staan beschreven zijn de celorganellen. Deze bevinden zich in het cytoplasma en gaan over de stofwisseling en het transport van bepaalde stoffen.

Celorganellen

De celorganellen zijn onderdelen van de cel. Je kunt deze vergelijken met de organen in het menselijk lichaam. Elke celorganel heeft weer een specifieke functie. Hieronder staan de belangrijkste organellen van een cel met hun functies beschreven.

Het golgi-systeem

Deze zorgt ervoor dat de eiwitten in de cel worden getransporteerd.

De centriolen

Deze spelen een grote rol bij gewone celdeling (mitose) en reductiedeling (meiose).

Het endoplasmatisch reticulum (ER)

Zorgt voor het aanmaken van eiwitten en vetten in een cel.

De ribosomen

Spelen een grote rol bij het aanmaken van eiwitten in de cel.

De lysosomen

De lysosomen zijn een soort afvalverwerkers van een cel. Ze zorgen voor de afbraak van eiwitten, vetten en suikers in een cel.

De mitochondriën

Deze zorgen voor de verbranding van suikers en eiwitten in de cel.

Hoe ontwikkelt een cel zich?

Een cel heeft een celcyclus van vier fasen:

  • Fase 1: De groei: eerst zijn de cellen stamcellen. Later wordt het een gespecialiseerde cel, zoals een spiercel, zenuwcel, dekcel, eicel, steuncel of zaadcel. Wanneer een cel zich in een cel specialiseert, wordt dat differentiatie genoemd.
  • Fase 2: Celdeling: de tweede fase is de celdeling. Hierbij zijn er twee soorten delingen. Mitose, wat gewone celdeling is en meiose wat reductiedeling is.
  • Fase 3: Veroudering: de cel veroudert zich.
  • Fase 4: Dood: in de vierde fase gaat de cel dood en wordt door het lichaam opgeruimd.

Mitose en meiose

Door celdeling ontstaan nieuwe cellen. Hierbij ontstaan er uit één cel twee nieuwe cellen. Dit kan door middel van mitose of meiose.

Mitose


Mitose is de gewone celdeling. Hiermee worden identieke (dochter)cellen gevormd voor de groei, herstel of ongeslachtelijke voortplanting. Cellen die zijn ontstaan door mitose bevatten exact dezelfde informatie voor erfelijke eigenschappen als de oorspronkelijke cel (de moedercel). Een dochter- en een moedercel zijn dus identiek.

Meiose

Bij meiose, oftewel reductiedeling, wordt de hoeveelheid chromosomen in de cellen gehalveerd. Zo verandert een cel met 46 chromosomen in een aantal cellen met 23 chromosomen. Meiose vindt alleen plaats in de geslachtsorganen. Bij een man is dit in de teelballen en bij een vrouw in de eierstokken.

Hoe lang blijven cellen leven?

Je lichaam bestaat uit zo’n 300 verschillende celtypen die allemaal een andere levensduur hebben. Sommige cellen leven slechts een aantal uren of 2 tot 3 dagen, terwijl andere cellen 4 maanden of zelfs 8 tot 10 jaar leven.


Relevante artikelen
10 reacties
  1. Uit hoeveel moleculen bestaat een gemiddelde mensen cel ongeveer ?

    1. Eén mensencel bestaat uit 46 chromosomen, oftewel 46 DNA-moleculen.

    2. 40000000000000,
      Volgens Prof. Pierre Capelle in zijn boek “Het emotionele DNA”

  2. Ja ik studeer celtherapie om te weten hoe verschillende soorten kankers kunnen ontstaan en ben van oordeel dat ik het allemaal kan vinden bij de stofwissling ( het metabolism )

  3. Ik ben een werkstuk aan het schrijven over het menselijk lichaam, en ik vroeg me af: hoeveel processen zijn er zo gemiddeld eigenlijk aan de gang in een gemiddelde lichaamscel? Om even een beeld te krijgen van hoeveel processen er tegelijk bezig zijn in een menselijk lichaam terwijl je zeg maar gewoon een filmpje zit te kijken :-).

    1. 50.000 tot 100.000 per cel en in sommige cellen zelfs meer

      1. 50 tot 100.000 per seconde

  4. P.S. en uit hoeveel cellen bestaat het menselijk lichaam eigenlijk, daar vind ik ook niet echt een eenduidig antwoord op.
    Bij voorbaat dank!

  5. Gistelinck Edward

    Hoe kan je serotonine aanbrengen via de voeding in de hersenen

  6. Pieter Noordhaven

    Voor het aantal cellen in het menselijk lichaam worden getallen genoemd van 1 biljoen (10^12) tot 10 biljard (10^16). Bianconi et al komen op een aantal van 37,2 biljoen (3,72 * 10^13) cellen voor een ‘standaard mens’.

    Bron: An estimation of the number of cells in the human body, Biancoli et al.; Ann Hum Biol. Nov-Dec 2013;40(6):463-71

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips