Bof bij kinderen

Bof wordt veroorzaakt door een virus dat zich van persoon tot persoon verspreidt via kleine besmette waterdruppeltjes in de lucht. Hij treft kinderen vooral tussen de leeftijd van vijf en vijftien jaar. Bij kinderen onder de vijf komt bof maar zelden voor. Omdat bof minder besmettelijk is dan een aantal andere ziekten, zoals mazelen en waterpokken, is de kans dat je er als kind aan ontkomt groter. Het komt vrij regelmatig voor dat volwassenen bof krijgen, maar dan kan het verloop van de ziekte ernstiger zijn.

Verschijnselen en symptomen

Het virus tast verschillende delen van het lichaam aan. De delen die het het hardste te verduren hebben, zijn de speekselklieren die aan beide zijden van het gezicht bij het kaakgewricht onder de huid liggen.

Veel mensen (25%) hebben bof zonder dat ze het weten. Meestal echter voelt een kind zich een paar dagen ziek voordat een of beide speekselklieren beginnen te zwellen en uw arme kind er uitziet als een hamster met volle wangzakken. De natuurlijke holte achter de onderkaak wordt opgevuld. Deze zwelling is gewoonlijk het algemene verschijnsel bij een geval van bof.

Deze speekselklierproblemen kunnen zeven tot tien dagen duren. De duur van de eigenlijke ziekte verschilt, maar kinderen komen er meestal beter vanaf dan volwassenen. Bij een typerend, goedaardig geval zwellen de klieren in de loop van twee tot drie dagen, waarna de zwelling zeven tot tien dagen later verdwijnt.

Meestal is er koorts die ongeveer vijf dagen kan duren. Kauwen kan onaangenaam zijn, vooral als het scherpe of zure voedingsmiddelen betreft. De mond voelt droog aan omdat de klieren niet de gebruikelijke hoeveelheid speeksel produceren. Soms zwellen ook de andere speekselklieren onder de kaak op.

In ernstiger gevallen zijn de eerste griepachtige symptomen heviger. Het kind kan dan klagen over oorpijn, hoofdpijn, keelpijn en heeft mogelijk een temperatuur van rond de 39,5°C (nog hoger duidt op complicaties).

Gelukkig loopt het bij kinderen gewoonlijk af met een volledig herstel.

Complicaties

Deze zijn niet gebruikelijk. Wat het meest voorkomt, en het meest gevreesd en bekend is, is zwelling van een of (zelden) beide testikels. Dit komt vóór de puberteit heel zelden voor. Na de puberteit overkomt het waarschijnlijk een kwart van de mannen die bof oplopen. Dat leidt zelden tot steriliteit, maar jongemannen doen er verstandig aan contact met bof te vermijden als dat mogelijk is. Deze complicatie is een goede reden om jongens vóór de puberteit immuun te maken voor bof, hetzij door ze de ziekte te laten krijgen, hetzij door ze te vaccineren.

Bof kan ontsteking van de hersenen veroorzaken, net zoals andere virusziekten. Tekenen van gevaar zijn hoofdpijn, hoge koorts en een stijve nek.

Uw dokter zal naar het kind moeten komen kijken als u zich hierover bezorgd maakt. Deze problemen zijn, hoe verontrustend ook, gewoonlijk van snel en volledig voorbijgaande aard.

Behandeling

De enige behandeling voor bof is helpen de symptomen te verlichten terwijl het kind herstelt. Laat het kind in bed blijven als het geen zin heeft om op te staan. De mond behoeft zorgvuldige aandacht omdat het opendoen pijnlijk kan zijn en de binnenkant droog is. Veel drinken, een juiste hoeveelheid paracetamol en misschien een sjaal om de nek omdat dat lekker aanvoelt.

Vaccinatie

Eind jaren zestig kwam er een vaccin tegen bof beschikbaar. Het is inmiddels opgenomen in het standaard-inentingenpakket voor zuigelingen en schoolkinderen en wordt toegediend in de vorm van het gecombineerde BMR-vaccin. Wie bof heeft gehad, is er vrijwel zeker zijn verdere leven immuun voor.