Geestelijke achterstand bij kinderen

Geestelijke achterstand kan variëren van een geringe traagheid waardoor het leren veel inspanning kost tot een ernstige achterstand die voortdurend toezicht vereist. Kinderen die een achterstand hebben in de geestelijke ontwikkeling zijn langzaam in het verwerven van motorische vaardigheden en taal. Ze missen de sociale vaardigheden en in hun gevoelsleven de rijpheid die bij hun leeftijd past.

Sommige kinderen die voor de rest normaal zijn, kunnen achterblijven in een van de bovengenoemde ontwikkelingen. Dit kan een achterblijven in ontwikkeling zijn die uiteindelijk later wordt ingehaald. Anderen vertonen een onrijpheid in hun gevoelsleven of schieten tekort in hun sociale contacten, hetgeen eveneens kan wijzen op een stoornis. Het kind met een geestelijke achterstand zal echter op al deze gebieden achterblijven en zal niet hetzelfde niveau bereiken als zijn leeftijdgenoten.

Lichte vormen van achterstand kunnen pas aan het licht komen wanneer het kind naar school gaat. Kinderen met lichte vormen kunnen onderwijs volgen, maar leren in een trager tempo dan het gemiddelde kind. Het zijn hoe dan ook kinderen die wat kunnen leren.

Kinderen met een matige achterstand in geestelijke ontwikkeling worden aangeduid als opvoedbaar omdat zij kunnen leren zichzelf te helpen, zoals zich aan te kleden en zelf naar de w.c. te gaan. Zij zijn in beperkte mate in staat te profiteren van onderwijsprogramma’s, maar kunnen een dagactiviteitencentrum bezoeken en eventueel getraind worden bepaald eenvoudig werk te verrichten in beschuttende werkplaatsen. Kinderen die ernstig of diep gestoord zijn, kunnen nauwelijks leren zichzelf te helpen. Zij worden misschien zindelijk maar vereisen bijna altijd toezicht en volledige verzorging. Zij leren niet of nauwelijks spreken.

In het verleden werden de meeste kinderen met een geestelijke handicap, zelfs die met een lichte achterstand, in inrichtingen geplaatst. Tegenwoordig woont de meerderheid thuis of in kleine groepen in Gezinsvervangende Tehuizen. In alle schooldistricten zijn er speciale onderwijsmogelijkheden voor moeilijk lerende kinderen. Er bestaan veel instanties die sociale en recreatieve mogelijkheden bieden aan ernstig gestoorde kinderen. In dit opzicht mag ook het nationaal fonds ’Het gehandicapte kind’ genoemd worden.

Bij veel kinderen wordt de lichte ontwikkelingsachterstand feitelijk pas vastgesteld als ze naar school gaan, ook al waren er al bepaalde vroege aanwijzingen, omdat ze dan vergeleken kunnen worden met hun leeftijdgenoten en het verschil in ontwikkeling dan duidelijker naar voren komt.

Als uw kind een geestelijke achterstand heeft, is het doel van de behandeling uw kind te helpen zijn mogelijkheden te verwezenlijken, wat deze ook mogen inhouden, en hem in staat te stellen zich ondanks zijn handicap zo goed mogelijk te redden.

Wanneer de diagnose al in het eerste levensjaar wordt gesteld, kunnen de baby en zijn ouders soms deelnemen aan een programma ter stimulering van de zuigeling. In zo’n programma worden veel zintuiglijke functies gestimuleerd in een poging de emotionele, intellectuele en lichamelijke ontwikkeling te bevorderen. Het helpt ouders ook meer te begrijpen van de sterke en zwakke punten van hun kind en geeft hun steun in een tijd die in emotioneel opzicht erg moeilijk is.

De wetgeving in de westelijke landen garandeert opvoeding voor alle geretardeerde kinderen, los van de ernst van hun handicap. Op de gewone basisscholen zijn vaak aparte opvangmogelijkheden voor de moeilijker lerende kinderen. Anderen zullen aangewezen zijn op de scholen voor buitengewoon onderwijs.

Net zoals ieder kind heeft ook het gehandicapte kind behoefte aan vriendschap. Ook al worden gehandicapte kinderen op school in contact gebracht met normale kinderen, ze worden niet altijd door hun klasgenoten geaccepteerd. Daarom moeten de ouders sociale en recreatieve activiteiten bedenken voor hun kind. Er worden in de samenleving voor geretardeerde kinderen allerlei activiteiten georganiseerd, waaronder zomerkampen. Deze programma’s helpen het kind zich prettiger te voelen in sociale contacten en bevorderen zijn zelfstandigheid.

Tenslotte nog dit, zorgen voor een gehandicapt kind kan er ook toe leiden dat er weinig tijd overblijft voor de rest van het gezin. Hierop moet men bedacht zijn. Hoe toegewijd de ouders ook zijn, ze moeten af en toe eens van hun zorg ontheven zijn. Toch zien veel ouders die een normaal kind bij de babysitter zouden laten, ertegenop dit te doen met hun gehandicapte kind. De erkenning van de behoefte heeft geleid tot de oprichting van dagverblijven voor geestelijk gehandicapte kinderen. Ook bieden instellingen voor geestelijk gestoorden soms aan ouders de mogelijkheid van een tijdelijke opvang van hun geestelijk gehandicapte kind. Als deze mogelijkheid in uw omgeving bestaat, gebruik die dan.