Eierstokkanker

Aan de eierstokken (ovaria) in het kleine bekken kunnen verschillende gezwellen ontstaan. Het onderscheid tussen goedaardige en kwaadaardige tumoren is daarbij niet altijd even duidelijk. Goedaardige eierstokkanker kunnen na verloop van tijd namelijk ook kwaadaardig ontaarden.

Men kan nooit zeker weten of het een goedaardig dan wel kwaadaardig gezwel betreft. Daarom moet de arts bij iedere ovariumzwelling die hij voelt, ervan uitgaan dat het gevaarlijk is totdat het tegendeel bewezen is.

Wat zijn de oorzaken van eierstokkanker?

Kwaadaardige ovariumtumoren kunnen zich direct uit een tot dan toe gezond ovarium ontwikkelen. Zij kunnen ook ontstaan uit goedaardige eierstokkanker. Bij ongeveer een kwart van de kankeraandoeningen gaat het om ‘secundaire, metastatische ovariumcarcinomen’, dus om uitzaaiingen van kankerhaarden elders in het lichaam.

Vaak wordt de kanker eerst aan de ovaria ontdekt, omdat hij daar eerder klachten veroorzaakt dan op de plek van de oorspronkelijke haard. Het is nog steeds niet bekend waarom het weefsel gaat woekeren. Statistisch gezien komen ovariumtumoren het meest voor bij vrouwen tussen de 50 en 60 jaar. Maar vrouwen in de vruchtbare leeftijd kunnen het ook krijgen, en sommige meisjes zelfs voor de puberteit.

De kans dat het een kwaadaardige tumor betreft, wordt groter naarmate de vrouw ouder is. eierstokkanker komt bij kinderloze vrouwen vaker voor dan bij vrouwen die één of meer kinderen gehad hebben.

Hoe wordt eierstokkanker behandeld?

In de meeste gevallen is een operatie nodig om te bepalen of het een goedaardig dan wel kwaadaardig gezwel betreft.

Daarbij zal het aangetaste ovarium via een buiksnede in zijn geheel verwijderd worden. Alleen bij zeer jonge vrouwen die nog kinderen willen, zal men proberen zo mogelijk een deel van de eierstok in stand te houden. Nog tijdens de operatie wordt het weefsel van de verwijderde tumor microscopisch onderzocht. Als daarbij kanker aangetoond wordt, worden de baarmoeder, eileiders en het andere ovarium direct ook verwijderd. Dat is noodzakelijk, ook als deze organen op het oog nog geen afwijkingen vertonen.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Bij alle buikklachten en cyclusstoornissen waarvan men de oorzaak niet kent, dient men de huisarts te raadplegen. Vrouwen bij wie ovariumcarcinoom in de familie voorkomt, kunnen zich beter regelmatig laten controleren. Vaak zijn de verschijnselen bij eierstoktumoren erg vaag. Het kan voorkomen dat de huisarts, internist en uroloog naar afwijkingen gezocht hebben, en dat de gynaecoloog uiteindelijk de oorzaak vindt.

Chemotherapie

De verdere behandeling is afhankelijk van de omvang en aard van de tumor, van eventuele tumorresten die niet te verwijderen zijn en van de vraag of en hoe de tumor op medicijnen reageert. De meeste ovarium carcinomen reageren wel op chemotherapie. In sommige gevallen volgt röntgenbestraling als aanvulling op de operatie. Meestal wordt na enige tijd een tweede operatie verricht. Soms kunnen namelijk na de werking van de chemotherapie tumorresten verwijderd worden die eerder niet operabel waren. Bovendien kan daarbij het effect van de eerste behandeling beoordeeld worden. De patiënten moeten ook daarna regelmatig voor controle terugkomen.