Spoelwormbesmetting

Ascariasis is een besmetting die wordt veroorzaakt door een parasitaire worm, de ascarsis lumbricoides. Deze parasiet is een bleke, rondvormige, dunne spoelworm die ongeveer tussen de 12 en 35 cm lang wordt. De worm leeft in de dunne darm van de gastheer. De infectie met deze worm komt overal voor, vooral in de tropen. In de armere landen is 80% tot 90% van de bevolking besmet. Een van de wormen kan aanwezig zijn bij de infectie, maar de symptomen steken vaak alleen de kop op als er meerdere wormen het lichaam zijn binnengedrongen. In de drogere klimaten worden de eitjes door de wind vervoerd. In de meeste gevallen worden de eitjes overgedragen via water, voedsel en handen. De wormen komen via de mond van de gastheer in de kleine darm terecht, waarna er larven uit de eitjes komen.

Deze larven gaan door de darmwand en komen via het lymfestelsel en de bloedsomloop in de longen terecht, gaan door de luchtpijp omhoog en komen vervolgens weer via de slokdarm in de dunne darm waar zij volwassen worden in de nuchtere darm. De wormen zijn na het binnendringen van het lichaam na twee maanden volgroeid. De volwassen wormen leggen eitjes die via de ontlasting het lichaam verlaten en een andere gastheer kunnen binnendringen, waarna de hele cyclus opnieuw begint. De worm wordt niet ouder dan 18 maanden, maar de vrouwtjes leggen tot wel 200.000 eitjes per dag. De eitjes blijven maanden of jaren levensvatbaar. Met microscopisch onderzoek kan de aanwezigheid van eitjes in de ontlasting van een persoon worden vastgesteld.

Een lichte infectie veroorzaakt in het algemeen geen ernstige symptomen, maar kan bijvoorbeeld wel leiden tot geringe misselijkheid. Als de wormen door de luchtwegen zijn gegaan, zijn de eerste symptomen onder andere hoesten, kortademigheid en een lichte verhoging. Een ernstige infestatie van de parasieten kan leiden tot ondervoeding en bloedarmoede, omdat de parasieten op de voedingsstoffen van de gastheer leven. Bij kinderen kan de overgang van de wormen naar de lever, galblaas of de buikholte de dood tot gevolg hebben. De infestatie wordt behandeld met anthelminthicum, zoals bijvoorbeeld piperazine, pyrantel pamoate of mebendazole, die alle bij een enkele dosis al zeer goed werken. De wormen verlaten dan via de endeldarm het lichaam en de patiënt herstelt gewoonlijk volledig.

Spoelwormen

Meer dan tien soorten spoelwormen, ook nematoden genoemd, zijn parasieten voor de mens. Sommige van de meer algemene spoelworminfecties zijn draadwormen, ascariasis en trichinosis. Ziekten veroorzaakt door de spoelworm, komen veel vaker in de tropen voor. Spoelwormen zijn multicellulaire, lange, rondachtige wormen. Ze variëren in lengte van 0,12 tot 50 cm. Deze wormen zijn parasieten en leven van de voedingsstoffen in de gastheer. De volwassen wormen leven voornamelijk in de darmen en voeden zich met de voedingsstoffen in het spijsverteringskanaal of met het bloed van de gastheer. Er hoeven geen symptomen op te treden als er sprake is van een lichte infectie. Een ernstige infectie kan misselijkheid, buikpijn, gevoeligheid en in ernstige gevallen bloedarmoede en/of ondervoeding veroorzaken. Het immuniteitssysteem van het lichaam kan een worminfectie niet goed bestrijden, waardoor een permanente infectie veel voorkomt. De meeste spoelworminfecties zijn goed te behandelen met wormdrijvende middelen die de wormen vernietigen, zoals piperazine, praziquantel en thiabendazole.

Ziekten die worden veroorzaakt door draadwormen:

1. Ancylostomiasis – deze ziekte wordt veroorzaakt door de mijnworm, een kleine worm van ongeveer 1,5 cm lang. Mijnwormen komen overal voor en dringen over het algemeen via de voeten het lichaam binnen door blootsvoets over besmette grond te lopen.

2. Enterobiasis – deze ziekte wordt veroorzaakt door de draadworm die 0,3 tot 1,5 cm lang kan worden. De worm komt overal voor en dringt het lichaam binnen doordat de eitjes van de worm via besmette vingers worden ingeslikt. De verspreiding van de ziekte wordt voorkomen door een goede hygiëne.

3. Filariasis – deze ziekte komt voornamelijk in de tropen voor en wordt veroorzaakt door een worm die 3 tot 50 cm lang kan worden. Deze worm wordt op de mens overgebracht door beten van muskieten en andere insecten.

4. Toxocariasis – deze ziekte komt overal voor en wordt veroorzaakt door een worm van ongeveer 1 cm lang. De worm komt in het lichaam door het doorslikken van de eitjes die in stof en in uitwerpselen van honden zitten. Infestatie is te voorkomen door goede sanitaire voorzieningen en hygiëne.

5. Trichuriasis – deze ziekte wordt veroorzaakt door de zweepworm, een kleine, rondachtige worm met een zweepachtige staart. Zweepwormen worden 2,5 tot 5 cm lang en komen in het lichaam door het inslikken van eitjes die in het besmette voedsel zitten. Infestatie door zweepwormen is te voorkomen door goede sanitaire voorzieningen en hygiëne.