Revalidatie na een beroerte

Naar schatting krijgen jaarlijks 150 tot 200 op de 100.000 mensen een beroerte. Van de mensen die de beroerte overleven, leeft de helft nog vijf jaar en 10 tot 15 procent nog tien jaar.

Er zijn naar schatting in ons land heel wat mensen die na een beroerte invalide zijn geworden.

Sommige mensen hebben, ondanks herhaalde beroerten, slechts geringe handicaps. Vier van de vijf mensen die de beroerte langdurig overleven, kunnen op den duur weer zonder hulp lopen en twee van de drie zijn na verloop van tijd weer in staat voor zichzelf te zorgen. Eenderde kan het werken hervatten. Toch hebben 2 op de 10 mensen die een beroerte overleven uitgebreide zorg nodig, sommigen omdat er geestelijke of lichamelijke handicaps zijn ontstaan en anderen omdat ze geen familielid of hulp thuis hebben.

Na een beroerte is revalidatie van het grootste belang om de moed erin te houden en om weer tot maximaal functioneren te komen. De mensen die het werk kunnen hervatten, zijn meestal hoofdarbeiders jonger dan 65 jaar, die niet volledig invalide waren op het moment dat ze met de revalidatie begonnen.

Een gezonde thuissituatie heeft een gunstig effect op de revalidatie. Ongeacht de leeftijd, hebben mensen die naar huis en naar een gezonde partner kunnen gaan een grotere kans om weer onafhankelijk en actief te worden. Bemoediging en vroege behandeling zijn belangrijk. Diverse hulpmiddelen en aanpassingen, zoals het wegnemen van drempels, het plaatsen van beugels aan het bad en in het toilet en looprekken, verhogen de onafhankelijkheid en de veiligheid. Voor informatie en hulp kunt u terecht bij uw huisarts, de kruisvereniging en de GG en GD.

De mate van herstel is afhankelijk van het betrokken hersengebied en van hoeveel weefsel er beschadigd is. Schade aan de rechter hersenhelft veroorzaakt stoornissen van het gevoel en de bewegingen aan de linker lichaamshelft. Beschadiging van hersenweefsel aan de linkerkant verstoort de bewegingen van de rechter lichaamshelft en veroorzaakt, bij rechtshandige mensen, ook spraak- en taalproblemen. De spraakstoornis, die moeite met begrijpen of met het uiten van woorden inhoudt, kan bijzonder frustrerend zijn. Ongeacht het aangedane hersengebied kan er enig verlies van het gezichtsvermogen zijn. Een beroerte in de hersenstam kan ademhalings-, slik-, evenwichts- en gehoorstoornissen veroorzaken, evenals gestoorde oog- en tongbewegingen. Er kunnen ook gevoelsstoornissen optreden. Bij veel mensen is de functie van blaas en darmen gestoord.

Naast de vele lichamelijke gevolgen, is depressie een veel voorkomende reactie op een beroerte. Mensen die een beroerte hebben gehad, kunnen zich hulpeloos en gefrustreerd voelen en hebben vaak geen belangstelling meer voor dingen die ze vroeger graag deden. Verminderde seksuele belangstelling, stemmingswisselingen en de gedachte aan zelfmoord zijn niet ongewoon. De manier waarop iemand denkt, met anderen omgaat of gebeurtenissen van alledag interpreteert kan veranderd zijn. Deze veranderingen kunnen ten dele het gevolg zijn van veranderingen in de aanmaak van chemische overdrachtstoffen op de verbindingsplaatsen tussen zenuwcellen (synapsen). Hierbij worden soms antidepressiva voorgeschreven.

Het professionele revalidatieteam bestaat gewoonlijk uit een revalidatiearts, een verpleegkundige, een diëtist, een fysiotherapeut, een arbeidstherapeut, een activiteitenbegeleider, een logopedist, een maatschappelijk werker, een psycholoog en een geestelijke.

De samenstelling van het team wordt aan de behoeften van de patiënt aangepast. De behandeling is erop gericht de vaardigheden van de patiënt zo veel mogelijk uit te breiden. Voor het ontwikkelen van een revalidatieprogramma is vroege en herhaalde beoordeling van de toestand van de patiënt nodig.

Het programma zal de nadruk leggen op het gebruik van de resterende functies voor zelfzorg, beweeglijkheid in huis en de omgeving en voor het herwinnen van de vrijetijds- en beroepsmogelijkheden, dit alles aangepast aan het individu. Veel patiënten kunnen op den duur de aangedane ledematen weer gedeeltelijk gebruiken, vooral als ze hulp krijgen van revalidatiedeskundigen. Revalidatie verdient zichzelf ruimschoots terug doordat hierdoor de kosten voor langdurige zorg worden verminderd. Bovendien verbetert revalidatie de kwaliteit van het leven.

Sommige mensen herstellen redelijk zonder specifieke revalidatie, bij anderen is de schade zo groot, dat intensieve revalidatie niet haalbaar is. Complicaties, zoals conctracturen (dwangstanden van gewrichten), doorligplekken, longontsteking, ondervoeding, darm- en blaasfunctiestoornissen, sociale isolatie en depressie moeten vermeden worden. De belangrijkste en meest doeltreffende hulp kan op de lange termijn van familie en vrienden komen en moet met geduld en vasthoudendheid aangeboden worden.