Hartritmestoornissen

Hartritmestoornissen zijn een nog binnen de normale grenzen vallende of ziekelijke afwijking van het hartritme, dus in het aantal hartslagen per minuut. Ook bij een normale hartwerking komen schommelingen in het aantal hartslagen voor die samenhangen met variaties in de activiteit van de hartzenuwen. Als deze normale schommelingen duidelijk waarneembaar zijn spreekt men van sinus-aritmie. Buiten deze, nog als normaal te beschouwen, schommelingen is elke onregelmatigheid van de hartwerking abnormaal, maar de betekenis van de verschillende ritmestoornissen loopt sterk uiteen.

Men spreekt van een versnelde hartactie (tachycardie) indien de tijd tussen twee samentrekkingen veel korter is dan normaal. Een vaak onschuldig verschijnsel is meestal het zeer veel voorkomende, voor sommigen voelbare ‘overslaan’ van het hart (extrasystolie). Door anderen wordt deze grotere hartslag na een pauze ondervonden als een onaangenaam bonzen of kloppen in de keel of in de borst. Een enkele keer vestigt een extrasvstolie de aandacht op het bestaan van een hartaandoening.

Verwant met de vertraagde, grotere hartslag, maar veel hinderlijker en belangrijker, zijn de samentrekkingen van de hartspier (paroxysmale tachycardie) die ontstaan doordat in een bepaald punt van de wand van boezems of kamers een regelmatige reeks van elkaar snel opvolgende prikkels optreedt. Het begin en het einde van de aanvallen komen soms plotseling, zij kunnen enkele seconden of minuten duren, maar houden ook weleens dagenlang aan. De aanvallen komen vaak terug en dit is moeilijk te verhinderen.

Boezem/ladderen is het zich regelmatig, doch uiterst vaak (240 tot 360 keer per minuut) samentrekken van de boezems. De kamers kunnen dit tempo bijna nooit volgen, zodat slechts een deel van de prikkels die uit de boezems de kamers bereiken, wordt beantwoord, bijv. om de andere (een zgn. 2-1-blok), of een van de drie (3-1-blok). Ook kan het blok onregelmatig zijn, zodat de kamers snel en onregelmatig kloppen (totaal irregulaire hartwerking).

Een van de belangrijkste hartritmestoornissen is het boezemfibrilleren of boezemsidderen. Hierbij is het aantal prikkels in de boezems nog groter: 400 a 600 per minuut.

Kamerfibrilleren noemt men het verschijnsel van volkomen onsamenhangende elektrische activiteit van de hartspiervezels, waardoor de kamers zich niet meer samentrekken maar alleen trillen. Dit heeft tot gevolg dat geen bloed meer wordt uitgedreven, zodat op een enkele uitzondering na de dood spoedig volgt. Tegenwoordig kan men met elektrische stimulering (cardioversie of defibrillatie) ook deze ritmestoornissen regelen. Het komt meestal voor in aansluiting op een hartinfarct.

Onderzoek voor diagnose bij Hartritmestoornissen

• Elektrocardiografie (ECG) om de elektrische impulsen die de hartslag regelen te controleren. Soms krijgt de patiënt korte tijd (meestal 24 uur) draagbare ECG-apparatuur mee naar huis.
• Bloeddrukmeting en bloedonderzoek.
• Inspanningsbelastingtest.
• Röntgenopnamen van de thorax en angiografie (inspuiten van contrastvloeistof in een bloedvat om het zichtbaar te maken met röntgenstraling).
• Echocardiogram (gebruik van ultrageluid om de hartbewegingen en de structuur in beeld te brengen).

(Zelf)behandeling voor Hartritmestoornissen

• Meestal worden middelen tegen hartritmestoornissen zoals bètablokkers en procaïnamide voorgeschreven.
• Antistollingsmiddelen (aspirine of warfarine) worden voorgeschreven tegen de vorming van bloedstolsels.
• Digitalis (een middel dat de reactie van de ventrikel op snelle impulsen van het atrium afremt) wordt vaak voorgeschreven bij atriumfibrilleren.
• Defibrilleren – toepassen van een elektrische schok van bepaald voltage op de thorax bij eerste hulp in