Hartaanval

Een hartaanval is een van de meest voorkomende doodsoorzaken in Nederland voor zowel mannen als vrouwen. Elke dag sterven er zo’n 14 mensen aan een hartaanval. Dit komt neer op 8 mannen en 6 vrouwen per dag. Wat is een hartaanval precies? Hoe ontstaat een hartaanval? Hoe herken je het? En hoe verlaag je het risico op een hartaanval?

Een hartaanval wordt ook vaak een hartinfarct genoemd. Er is geen verschil tussen een hartaanval en een hartinfarct. Meestal spreken artsen over een hartinfarct.

Elke dag komen er ongeveer 94 mensen in het ziekenhuis terecht met een hartinfarct. De gemiddelde leeftijd waarop mannen aan een hartaanval overlijden is 75 jaar, bij vrouwen is dat 82 jaar. 1 op de 3 mensen met een hartaanval krijgt in de eerste jaren na het infarct te maken met hartfalen.

Wat is een hartaanval / hartinfarct?

Bij een hartaanval raakt een bloedvat van het hart ineens afgesloten. De kransslagader van het hart is verstopt, waardoor er geen bloed meer naar een deel van de hartspier kan stromen. Hierdoor krijgt je hart te weinig zuurstof. Het gevolg is dat een deel van de hartspier beschadigd raakt en afsterft.

Dodelijke complicaties

Een hartaanval kan leiden tot dodelijke complicaties, zoals ventrikelfibrilleren (kamerfibrilleren). Hierbij trekken de hartkamers zich samen op een ongecoördineerde manier. Het hart kan dan niet meer pompen. Dit leidt tot een circulatiestilstand waardoor het bloed niet meer goed stroomt.

Automatische Externe Defibrillator (AED)

Ventrikelfibrilleren kan worden opgeheven door middel van defibrilleren, oftewel een elektrische schok. Deze wordt gegeven met een AED, een Automatische Externe Defibrillator. In veel openbare ruimtes is een AED aanwezig. Iedereen kan een AED gebruiken om een schok toe te dienen.

Longembolie

Een hartaanval kan ook leiden tot longembolie. Er wordt dan een longader afgesloten door een bloedprop. Hierdoor krijgt een gedeelte van de longen geen zuurstof meer. Een embolie kan veel schade aanrichten aan de andere organen in je lichaam.

Hoe ontstaat een hartaanval / hartinfarct?

Een hartinfarct ontstaat meestal omdat een kransslagader is dichtgeslibd. Er liggen drie kransslagaders om het hart heen. Deze aders zorgen voor de continue bloedtoevoer naar het hart. Een kransslagader raakt meestal verstopt door een bloedstolsel (arteriële trombose). Als gevolg van aderverkalking kan het bloed niet meer goed stromen, waardoor de kransslagader verstopt raakt.

Heel soms zijn de drie slagaders gezond, maar wordt een hartaanval door ‘spasmen’ veroorzaakt. Deze ‘spasmen’ kunnen ontstaan door hevige stress of door het gebruik van bepaalde medicijnen.

Welke factoren vormen een groter risico op een hartaanval?

Er zijn een aantal factoren die het risico op een hartaanval vergroten. Dit zijn:

• Roken
• Een hoge bloeddruk (hypertensie)
• De ziekte diabetes mellitus
• Een hoog cholesterolgehalte (hypercholesterolemie)
• Overgewicht (obesitas)
• Langdurige stress
• Erfelijkheid
• Een hogere leeftijd: als je ouder wordt, neemt het risico op een hartinfarct toe.

Hoe herken je een hartaanval?

Elke hartaanval is anders, waardoor de klachten ook kunnen verschillen. Wel geldt altijd het volgende: snel handelen, zodat de schade beperkt blijft. Iedereen heeft er dus belang bij om een hartinfarct snel te herkennen. Dit zijn de meest voorkomende klachten:

• Een beklemmende of drukkende pijn midden op de borst
• Een pijn die uitstraalt naar de bovenarm(en), de rug, de hals, de kaak of de maag
• Duizelig
• Kortademig
• Hevig transpireren
• Misselijk en overgeven
• Wit wegtrekken

De onderstaande symptomen komen vaker voor bij vrouwen, maar mannen kunnen deze ook ervaren:

• Pijn tussen de schouderbladen
• Pijn in de kaak, rug, nek of bovenbuik
• Een onrustig of angstig gevoel
• Vermoeid

Soms kan het voorkomen dat een persoon helemaal geen klachten ervaart en toch een hartinfarct heeft. Dit wordt een ‘stil hartinfarct’ genoemd. Het komt voornamelijk voor bij mensen met een hoge bloeddruk of diabetes.

Hoe lang duurt een hartaanval?

Een hartaanval treedt niet zomaar plotseling op. Het is een proces dat zich in 4 tot 6 uur ontwikkelt. De klachten en de duur van een hartaanval verschillen per persoon. Soms beginnen de klachten plotseling, maar ze kunnen ook geleidelijk ontstaan en bij inspanning verergeren. Iemand die vaker een hartaanval heeft gehad, herkent de klachten meestal. Denk je dat iemand een hartaanval heeft? Bel dan direct 112. Doe dit ook als de hartklachten in rust langer dan 5 minuten duren.

Hoe stelt een arts een hartaanval vast?

Als er wordt vermoed dat je een hartaanval hebt gehad, word je direct onderzocht. Dit gebeurt in het ziekenhuis of de ambulance.

• Er wordt meteen een ECG (hartfilmpje) gemaakt. Hierop is te zien of een kransslagader naar de hartspier verstopt is.
• Er wordt onderzocht of er troponine in je bloed aanwezig is. Het eiwit troponine zit in de hartspiercellen. Als je een hartaanval hebt, lekt er troponine uit de hartspiercellen het bloed in. Als er te veel troponine in je bloed aanwezig is, duidt dit op hartschade.

Als een kransslagader is dichtgeslibd dan krijg je een hartkatheterisatie. Hiermee wordt onderzocht waar de verstopping zit. Het kan ook zijn dat een kransslagader niet volledig is dichtgeslibd, maar wat is vernauwd. Ook in dat geval is het nodig om een hartkatheterisatie uit te voeren, maar dit hoeft niet direct.

Wat is de behandeling na een hartaanval?

Als een kransslagader is dichtgeslibd, krijg je een dotterbehandeling. Hierbij wordt de verstopte kransslagader opengemaakt met een klein ballonnetje. Dankzij deze behandeling krijgt je hartspier weer voldoende zuurstof toegediend.

Als de kransslagader is vernauwd dan krijg je eerst een hartkatheterisatie en medicijnen. Daarnaast kan de klacht behandeld worden door middel van een:

• Dotterbehandeling: je krijgt dan een stent om het bloedvat open te houden.
• Een bypassoperatie: dit is een omleidingsoperatie waarbij er met een gezond bloedvat uit je eigen lichaam een omleiding wordt gemaakt voorbij de vernauwingen.

Hoe verder na een hartaanval?

Als je een hartinfarct hebt gehad, loop je meer risico om weer een infarct te krijgen. Om dit risico te verlagen, krijg je medicijnen. Meestal zijn dit bloedverdunners. Naast medicijnen krijgen de meeste mensen een revalidatieprogramma aangeboden en een advies om gezonder te leven.

Als je een hartaanval hebt gehad, is het belangrijk dat je zoveel mogelijk steun krijgt van de mensen om je heen. Zoek dan ook contact en steun bij je familie en vrienden. Laat hen ook weten dat het van belang is dat je langzaamaan weer actiever wordt.

De ene persoon revalideert sneller van een hartaanval dan de ander. Sommige mensen pakken al snel weer hun dagelijkse activiteiten op, terwijl anderen een sombere, lange periode ervaren van angst en onzekerheid. Het kan dan helpen om een afspraak te maken met de huisarts.

Hoe verlaag je het risico op een hartaanval?

Naast medicijnen draagt een gezonde(ere) leefstijl bij aan het verlagen van het risico op een tweede hartinfarct.

• Drink weinig tot geen alcohol
• Stop met roken
• Kies voor gezonde en gevarieerde voeding
• Kies voor zoutarme en vetvrije voeding
• Zorg voor voldoende beweging: beweeg dagelijks minimaal een half uur.
• Zorg voor genoeg ontspanning