Post traumatische stress stoornis

Klachten en verschijnselen
– Het voortdurend opnieuw beleven van een traumatiserende gebeurtenis in zich opdringende herinneringen, benauwende dromen, hallucinaties; verdriet bij jaarlijkse herdenkingen van het trauma; en het vermijden van gedachten, gevoelens en activiteiten die verband houden met het trauma.
– Een gevoel van verlies of vervreemding van anderen, onvermogen om lief te hebben.
– Sterk verminderde belangstelling voor belangrijke zaken.
– Bij jonge kinderen achterstand in de ontwikkeling op terreinen als zindelijk worden en leren spreken.
– Het gevoel van de toekomst in verkort perspectief te zien, geen hoop op een gezinsleven, een carrière of om te leven tot op hoge leeftijd.

Toegenomen prikkelbaarheid (die niet aanwezig was voor het trauma), met tenminste twee van de volgende verschijnselen: moeilijk inslapen, boosheid, zich moeilijk kunnen concentreren, overdreven schrikreacties en een fysiologische reactie op gebeurtenissen die herinneren aan de traumatiserende gebeurtenis.
De post-traumatische stress-stoornis komt voor bij overlevenden van gebeurtenissen die algemeen worden erkend als traumatiserend – verkrachting, oorlog, marteling, aardbeving of een verblijf in een concentratiekamp.

Vaak speelt ook een lichamelijk trauma een rol, maar er is altijd een karakteristieke psychische component: de patiënt heeft een periode doorgemaakt, waarin hij werd geconfronteerd met hevige angst, hulpeloosheid, verlies van controle en de dreiging vernietigd te worden. Heel jonge en heel oude mensen die ernstige trauma’s doormaken, blijken bijzonder vatbaar te zijn voor post-traumatische stress.

Dit komt waarschijnlijk doordat jonge kinderen onvoldoende mechanismen hebben ontwikkeld om dergelijke situaties te verwerken en ouderen te rigide kunnen zijn en te weinig sociale steun krijgen.

De symptomen kunnen onmiddellijk na de gebeurtenis optreden of pas zes maanden of veel langer daarna. Er kan een gevoel van vervreemding van andere mensen ontstaan en de persoon heeft moeite met het genieten van dingen die vroeger plezierig waren – vooral als die intimiteit, zoals seksueel contact, betreffen.

Flashbacks zijn een aspect van post-traumatische stress bij slachtoffers van een ernstig trauma – een auto-ongeluk, een vliegramp, een oorlogservaring, ontvoering of gijzeling of lichamelijk geweld – waarbij de oorspronkelijke ervaring bestond uit intense angst en een totaal verlies van controle over de situatie.

De flashback geeft het gevoel alsof de gebeurtenis opnieuw in werkelijkheid wordt meegemaakt. De persoon kan ook echt denken dat dit het geval is.

Het ’schuldgevoel van de overlevende’ is ook een veel voorkomend probleem als iemand een traumatiserende periode heeft overleefd, waarbij andere mensen zijn omgekomen of als iemand deze periode alleen overleefde met behulp van middelen die als immoreel worden beschouwd.

Behandeling

Geneesmiddelen. Lichte tranquillizers, zoals diazepam en chloordiazepoxide, kunnen de angst verminderen.

Andere behandelingen

Gedragstherapeutische technieken, vooral ontspanningstherapie en geprogrammeerde desensitisatie (stap voor stap afleren van de angst) kunnen worden gebruikt om symptomen als angst en fobieën te verlichten. Psychotherapie kan steun verlenen en in ernstige gevallen de patiënt de kracht geven de reactie op het oorspronkelijke trauma te verwerken.