Drugsgebruik jeugd

Hoewel exacte gegevens van de situatie met betrekking tot druggebruik onder adolescenten ontbreken, lijken beschikbare gegevens te wijzen op een zekere stabilisatie. Blijkens de ervaring op consultatiebureaus is het probleem in zoverre verergerd dat op steeds jongere leeftijd met drugs geëxperimenteerd wordt. Een aantal tieners heeft op zijn minst eenmaal hasj of marihuana geprobeerd voor ze de middelbare school hebben afgemaakt en sommigen van hen al op de lagere school.

Alcohol is echter ook een drug. Voor de meeste adolescenten begint het experimenteren met drugs met een alcoholisch drankje. Daarna volgt het roken van een marihuanasigaret (joint). Gelukkig gaan betrekkelijk weinig tieners over op het uitproberen van hardere drugs of een zwaar of regelmatig gebruik van marihuana over een langere periode.

Sommige drugs, zoals heroïne, zijn lichamelijk verslavend. Andere, zoals marihuana, kunnen een psychische afhankelijkheid teweegbrengen die sterk genoeg is om in de buurt te komen van een vorm van verslaving. Adolescenten lopen een verhoogd risico om psychisch afhankelijk te worden van drugs, omdat zij zo ontvankelijk zijn voor de aandrang van hun leeftijdgenoten.

In de tienerjaren spelen zich een aantal processen af, zoals de ontwikkeling van onafhankelijkheid, en de vorming van een seksuele identiteit en het belangrijker worden van de studie. Deze processen kunnen al moeilijk verlopen wanneer een opgroeiend kind met heldere blik de wereld inkijkt. Om aan de moeilijke opgave die het is om een tiener te zijn te ontsnappen kan een kind in de verleiding komen drugs te gebruiken. Wanneer een kind echter vaak onder de invloed van drugs of alcohol is, wordt het een onmogelijke taak de uitdagingen van de adolescentie het hoofd te bieden.

Wanneer tieners problemen op school hebben, verhoogt dit de kans dat zij drugs gaan gebruiken; omgekeerd kan druggebruik de motivatie van de tiener om goed te presteren verminderen. Drugs kunnen afbreuk doen aan het leerproces doordat ze geheugenverlies veroorzaken en het concentratievermogen verminderen. Tieners die drugs gebruiken brengen ook hun toekomst in de maatschappij in gevaar. Zij kunnen in aanraking komen met de wet vanwege het gebruik van illegale drugs, het verspreiden ervan, het verlenen van ’koeriersdiensten’ of omdat ze zich schuldig hebben gemaakt aan diefstal om genoeg geld te krijgen om drugs te kopen.

Drugs kunnen het proces verstoren waarin uw tiener een stabiele seksuele identiteit ontwikkelt. Ze kunnen seksuele angst veroorzaken en het oordeelsvermogen en de zelfbeheersing in de war brengen. Door drugs kunnen remmingen verdwijnen wat ertoe kan leiden dat een kind dingen doet die anders niet in zijn hoofd zouden opkomen. Sommige van deze handelingen kunnen blijvende gevolgen hebben. Drugs kunnen bijvoorbeeld een kind beletten zich te verzetten tegen seksuele avances of eraan te denken dat hij een voorbehoedmiddel moet gebruiken. Hieruit kan een ongewenste zwangerschap voortvloeien. De nadelige gevolgen van het gebruik van drugs door de moeder – met name van alcohol – zijn goed gedocumenteerd.

Zoals een volwassene een alcoholisch drankje neemt om zich beter op zijn gemak te voelen op een feestje, zo kan een adolescent een drug nemen om zich te ontspannen en erbij te horen. Zowel voor volwassenen als tieners heeft dit gedrag en averechts effect. Maatschappelijke contacten verlopen met meer succes wanneer iemand werkelijk zichzelf is dan wanneer hij een gekunstelde persoonlijkheid is die door een drug is beïnvloed. Mensen die onder invloed van drugs of alcohol zijn, trekken zich in sociaal opzicht terug en raken gedeprimeerd. Zo is het ook mogelijk dat adolescenten die neerslachtig zijn meer drugs gaan gebruiken in een vergeefse poging hun stemming te verbeteren.

Het allerergste is dat druggebruik het risico van overlijden tijdens de adolescentie verhoogt. De drie belangrijkst doodsoorzaken bij tieners – ongevallen, verkeersongelukken en zelfdoding – komen vaker voor onder druggebruikers.

De zintuigen geven, onder invloed van drugs, vertekende informatie door. Dit effect verstoort de motorische coördinatie en verhoogt de kans op ongelukken. Het is gevaarlijk onder invloed van drugs machines te bedienen of zelfs om aan sport te doen.

Raad uw kind het gebruik van drugs af. Eis van uw kind dat hij geen auto zal rijden wanneer hij onder invloed van drugs of alcohol is.

Wanneer adolescenten injectienaalden en -spuiten delen die gebruikt worden om een intraveneus ’shot’ te zetten, lopen zij een groot risico om AIDS te krijgen. Om dit risico te vermijden en de uitbreiding van AIDS te beperken, worden in Nederland gratis steriele spuiten en naalden aan druggebruikers ter beschikking gesteld via consultatiebureaus. Ter beperking van het heroïnegebruik en de daarvoor noodzakelijke injectie wordt eveneens gratis methadon verstrekt.

De meest effectieve manier om uw tiener af te brengen van het misbruik van drugs – of alcohol of tabak – is uw boodschap af te stemmen op zijn niveau van verstandelijke en morele ontwikkeling. Vooral in het begin van de adolescentie en halverwege zal een kind misschien minder onder de indruk zijn van de gevolgen die deze stoffen op lange termijn voor de gezondheid hebben dan van hun maatschappelijke consequenties.

Nog belangrijker dan tegen druggebruik te waarschuwen, is een goed voorbeeld te geven. Verslaving wordt soms in een familie van de ene aan de andere generatie doorgegeven. Vooral wanneer een kind aan de drugs is en andere gezinsleden al langere tijd alcoholist of druggebruiker zijn, kan gezinstherapie helpen deze cyclus te doorbreken. Therapie helpt ook het zelfvertrouwen van een kind weer op te bouwen, zodat hij beter weerstand kan bieden aan de aandrang die van leeftijdgenoten uitgaat om drugs te gebruiken. In Nederland kunnen de Consultatiebureaus voor Alcohol en Drugs in dit soort gevallen ook een belangrijke rol spelen. In België kan de VAD (Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen) adressen en telefoonnummers verschaffen van organisaties, consultatiebureaus en ontwenningsklinieken die op het gebied van verslavingsproblemen informatie en hulp kunnen geven.