Witte bloedlichaampjes (leukocyten)

De witte bloedlichaampjes zijn bloedcellen die zich in het bloed bevinden. Deze cellen hebben een celkern en worden ook wel leukocyten genoemd. Witte bloedcellen vormen een belangrijk rol in het menselijk afweersysteem. Daarnaast spelen een ze rol bij allergische reacties.

Het bloed bevat honderden rode bloedcellen, maar de witte bloedcellen zijn veel groter. De witte bloedlichaampjes hebben, in tegenstelling tot de rode, een celkern. Ook kunnen ze zich zelfstandig voortbewegen naar een plaats in het lichaam waar ze nodig zijn. Zo zorgen ze ervoor dat ziektes worden voorkomen.

Het bloed bevat veel minder witte dan rode bloedcellen. De verhouding is 1 witte bloedcel op 600 rode bloedcellen. Een witte bloedcel is kleurloos, bolvormig en iets groter dan de rode bloedcel. De grootste en belangrijkste rol van de leukocyten is het lichaam verdedigen tegen schadelijke invloeden, zoals virussen, parasieten, lichaamsvreemde stoffen en abnormale eiwitten.

Ziekteverwekkers en dode lichaamscellen vernietigen

Leukocyten bevinden zich voornamelijk in het bindweefsel waar ze hun werk uitvoeren. Hier vernietigen ze ziekteverwekkers of dode lichaamscellen. Een voorbeeld hiervan is een voedselvergiftiging. Nadat je iets verkeerds gegeten hebt, voel je je binnen een paar uur ontzettend beroerd. De witte bloedlichaampjes zorgen er voor dat je lichaam antilichamen (antigenen). Een groot deel van de witte bloedlichaampjes sterft af tijdens het gevecht tegen de ziekteverwekkers. Het beenmerg zorgt er dan weer voor dat je nieuwe witte bloedlichaampjes aanmaakt.

De verschillende soorten witte bloedlichaampjes

Het lichaam bevat verschillende soorten witte bloedlichaampjes:

• Neutrofiele granulocyten
• Eosinofiele granulocyten
• Basofielen
• Lymfocyten
• Monocyten

Neutrofiele granulocyten

Deze cellen gaan als eerste een bacteriële infectie of een ontstekingsreactie tegen. Als deze cellen aan het werk zijn en afsterven, ontstaat er pusvorming.

Eosinofiele granulocyten

De eosinofiele granulocyten bestrijden vooral parasitaire infecties. Als er meer eosinofielen in het bloed aanwezig zijn dan is dit een teken van een in infectie met een parasiet of een allergische reactie.

Basofielen

Basofielen zijn verantwoordelijk een allergische reactie en het vrijmaken van histaminen. Als er sprake is van ‘vijandelijk’ materiaal, zorgen de basofielen en sommige lymfocyten voor een uitbraak van stoffen die ontsteking veroorzaken. Hierdoor wordt de indringer klemgezet. Vervolgens absorberen de andere witte bloedcellen het vijandelijke materiaal in hun eigen cellen en verteren het. Dit proces wordt fagocytose genoemd. De cellen die indringers opeten heten fagocyten. Witte bloedcellen die onder de groep fagocyten vallen zijn de neutrofielen, eosinofielen en monocyten.  Daarnaast heeft het lichaam nog andere fagocyten die niet tot de witte bloedcellen behoren. Dit zijn de reticulo-endotheliale cellen, een soort bindweefselcellen.

Lymfocyten

De lymfocyten spelen weer een grote rol bij afweerreacties. Dit zijn de kleinste witte bloedcellen. Ze maken antilichamen aan tegen ziekte. Als het lichaam wordt aangevallen door indringers, beginnen de lymfocyten zich te vermenigvuldigen en worden het getransformeerde plasmacellen.

Iedere indringer prikkelt het afweersysteem om een specifieke soort lymfocyt aan te maken. Dit leidt weer tot de vormen van een bepaald type plasmacel. Het aangemaakte type plasmacel is dan weer in staat om een specifiek antilichaam aan te maken, waarmee de indringer kan worden vernietigd.

Monocyten

Monocyten zijn eenkernige witte bloedcellen en vormen de grootste cellen in het bloed. Ze zijn overal in het lichaam aanwezig. De milt bevat de grootste hoeveelheid monocyten. Hier verwijderen ze beschadigde of oude rode bloedcellen uit het bloed. Als er indringers in het lichaam aanwezig zijn, verlaten de monocyten het bloed en zwellen ze op. Op deze manier vechten ze tegen grote hoeveelheden indringers.

De monocyten zijn verantwoordelijk voor het vernietigen van grotere, vreemde indringers en worden ook wel grote vreetcellen (macrofagen) genoemd.

Altijd een voorraad witte bloedcellen

Het rode beenmerg maakt continu diverse witte bloedcellen aan, met uitzondering van lymfocyten en monocyten. Zo is er altijd een voorraad witte bloedcellen in het lichaam aanwezig. Lymfocyten en monocyten worden aangemaakt door het lymfatisch weefsel in de lymfeknopen en de milt.

Op het moment dat een parasiet of een virus het lichaam binnendringt en zich verspreidt, komen de gereserveerde witte bloedcellen vrij en maakt je lichaam direct grote hoeveelheden van de juiste witte bloedcellen aan. Een verhoogde productie van deze witte cellen leidt weer tot koorts.

De witte bloedcellen hebben dus allemaal een eigen functie en zijn elk bestemd voor de bestrijding van een specifieke ziekte. Een bloedonderzoek naar het aantal witte bloedcellen kan dan ook helpen om een ziekte op te sporen en een diagnose vast te stellen.