Schedel

De menselijke schedel bestaat in zijn geheel uit 22 beenderen, van welke er bij de volwassene 21 door schedelnaden hecht verbonden zijn. Een uitzondering hierop vormt alleen de onderkaak, die door
een gewricht met de rest van de schedel is verbonden. Bij de schedel zelf maakt men onderscheid tussen de aangezichtsschedel en de hersenpan en schedelbasis. De aangezichtsschedel omvat het skelet van het gezicht, en de beginstukken van het spijsverteringskanaal en de neusholte. De overige beenderen vormen de hersenpan.

De hersenpan bestaat uit verscheidene beenderen. Het achterhoofdsbeen (os occipitale) is een niet-gepaard botstuk, dat boven de nek ligt en het onderste deel van de schedel vormt. Hierin bevindt zich een ovale opening, het grote achterhoofdsgat (foramen magnum), waardoor via schedelholte en ruggenmerg de ruggenmergwortels lopen.

De beide wandbeenderen(ossa parietalia) vormen het belangrijkste deel van het schedeldak. Het bovenste middengedeelte van dit vierkante vlak wordt de kruin genoemd.

Met het voorhoofdsbeen (os frontale) wordt het botstuk bedoeld, dat de bovenste rand van de oogkas en een deel van de schedelbasis vormt. De oogkas en de voorhoofdsholte kunnen door de huid heen
worden gevoeld. In het voorhoofdsbeen liggen de gepaarde voorhoofdsholtes.

Het wiggebeen (os sphenoidale), is een ongepaard botstuk. Het is het centrum van de schedelbasis en staat met alle beenderen van de hersenpan en de meeste beenderen van de aangezichtsschedel in verbinding. In het midden ervan bevindt zich een verdieping, die het hypofyse opneemt en het Turkse zadel genoemd wordt. Daaronder bevindt zich de wiggebeensholte.

Ook door de beide slaapbeenderen (ossa temporaliae) wordt de schedelbasis gevormd. Ze maken deel uit van de zijkanten van de schedelholte en nemen de gehoor- en de evenwichtsorganen op.

De aangezichtsschedel

Ook de aangezichtsschedel bestaat uit verscheidene beenderen.

De aangezichtsschedel vormt de basis voor het gezicht. Hij omringt de ogen, de neus en de mondholte, en biedt in de bovenkaak (maxilla) plaats aan de tanden. De bovenkaak bestaat uit twee botstukken waarbinnen een met lucht gevulde ruimte ligt, de kaakholte, die bekleed is met slijmvlies.

Het zeefbeen (os ethmoidale) is een ongepaard, bijzonder teer gebouwd bot. Het zeefbeen neemt deel aan de vorming van de neusholte, maar raakt ook nog aan de voorste begrenzing van de
schedelbasis. Door de dwarse zeefplaat gaan de reukdraden heen. Aan de zeefplaat hangen twee zeefbeenlabyrinten, die de zeefbeencellen omgeven. De onderste neusschelp (concha nasalis
inferior) is een gebogen plaat met kaak-, traan- en zeefuitsteeksels. Het oppervlak onder de neusschelp noemt men de onderste neusgang.

Het gehemeltebeen (os palatinum) bestaat uit een hoekige, gebogen plaat, die in het onderste gedeelte van de neusholte ligt. Het vormt voor een deel de bodem van het harde gehemelte en eveneens de zijwand ervan.

Het jukbeen (os zygomaticum) is een gepaard deel van het kaakbeen, behorend tot de zijkanten van de aangezichtsschedel. Aan de buitenkant grenst het aan de wang. Het jukbeen is duidelijk te voelen.

Het neusbeen (os nasale) behoort bij het gepaarde bot van de neus, dat vierhoekig, langwerpig en naar het midden toe gewelfd is.

Het traanbeen (os lacrimale) wordt door twee botstukken gevormd. Het ligt in de oogkas in het voorste gedeelte van de aangezichtsschedel en heeft de vorm van een langwerpig plaatje met vier hoeken.

Het ploegschaarbeen (vomer) is een ruitvormige beenderplaat uit één stuk; het vormt het achterste segment van het neustussenschot.

De onderkaak (mandibula) is het belangrijkste gedeelte van de onderste aangezichtsschedel. De onderkaak bestaat uit een lichaam (corpus) en twee aan de uiteinden daarvan opstijgende takken.

Het tongbeen (os hyoideum) ligt onder de tong en is hoefijzervormig. Bij magere mensen kan het tongbeen door de huid heen gevoeld worden.