Reuma

Nederland telt zo’n twee miljoen mensen met reuma. Waarschijnlijk neemt dit aantal nog toe, omdat we steeds ouder worden en overgewicht vaker voorkomt. Wat is reuma precies? Hoe herken je het? Wat zijn de oorzaken? En hoe wordt reuma behandeld?

Iedereen kan reuma krijgen, zowel op jonge als op oudere leeftijd. 61 procent van de reumapatiënten is jonger dan 65 jaar. Deze aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Wat is reuma?

Reuma is een verzamelnaam voor ruim honderd reumatische aandoeningen aan je bewegingsapparaat die niet door een ongeluk of val zijn veroorzaakt. Je bewegingsapparaat bestaat onder meer uit de pezen, het bindweefsel, de spieren, botten, inwendige organen en gewrichten. Bij een aantal reumatische aandoeningen zijn de organen ook betrokken.

Welke soorten reuma bestaan er?

Er zijn honderden verschillende soorten reuma. Bekende reumatische aandoeningen zijn:

• Artrose
• Artritis
• Fibromyalgie
• Osteoporose
• Jicht
• De ziekte van Bechterew
• Jeugdreuma

Vier hoofdgroepen

De verschillende reumatische aandoeningen kunnen worden ingedeeld in de volgende hoofdgroepen:

• Weke delen reuma
• Ontstekingsreuma
• Slijtagereuma
• Acuut reuma

Weke delen reuma

Bij weken delen reuma voel je geen pijn in je gewrichten zelf, maar in de weke delen eromheen, zoals je spieren, aanhechtingsbanden en pezen. Bekende voorbeelden hiervan zijn:

• Peesontsteking
• Slijmbeursontsteking
• Fybromyalgie

Een slijmbeursontsteking of een peesontsteking is vaak goed te behandelen en geneest vanzelf.

Ontstekingsreuma

Als je ontstekingsreuma hebt, dan heb je plaatselijk of op meerdere plekken in je lichaam chronische gewrichtsontstekingen. Hierdoor heb je last van stijfheid, pijn en vermoeidheid. Voorbeelden van ontstekingsreuma zijn:

• • Reumatoïde artritis (RA)
  • De ziekte van Bechterew

Slijtagereuma

Bij slijtagereuma is het kraakbeen aan de uiteinden van de gewrichten beschadigd. Het kraakbeen wordt dan dunner. Soms kan het zelfs helemaal verdwijnen. Aangezien je kraakbeen een dempende werking heeft, doet slijtagereuma veel pijn en kost het moeite om te bewegen. Bij slijtagereuma is er geen sprake van ontstekingen. De aandoening kan voorkomen in de onderrug, nek, heupen, knieën of handen. Een voorbeeld van slijtagereuma is artrose.

Acuut reuma

Acuut reuma ontstaat echt acuut na een infectie met een bacterie, zoals een streptokok. Meestal begint deze aandoening met hoge koorts. Daarna gaan je gewrichten pijn doen. Bij acuut reuma heb je steeds pijn aan een ander gewricht. Acuut reuma komt zelden voor in Nederland. Als het toch voorkomt, dan is dit meestal bij kinderen die tussen de vier en achttien jaar oud zijn.

Wat zijn de symptomen van reuma?

Reuma gaat gepaard met een aantal typische symptomen:

• Pijn en stijfheid in de spieren en/of gewrichten
• Langdurige pijn in de spieren en/of gewrichten
• Warm en dik worden van de gewrichten
• Zwellingen
• Vermoeidheid
• Grillige klachten

Pijn en stijfheid

Meestal voel je pijn en stijfheid in je gewrichten en/of spieren als je een tijdje hebt stil gezeten of gelegen en weer gaat bewegen. Vaak treedt de stijfheid op in de morgen of als je een tijdje in dezelfde houding hebt gezeten of gelegen. De stijfheid kan een half uur tot enkele uren aanhouden.

Langdurige pijn in de spieren en/of gewrichten

De pijn gaat niet over, maar blijft continu aanhouden. Door de pijn kun je je minder goed bewegen en dit geeft beperkingen in het dagelijks leven.

Warm en dik worden van de gewrichten

Doordat de gewrichten ontstoken zijn, worden deze warm en dik. Soms kan de huid ook wat verkleuren.

Zwellingen

Er kunnen zwellingen ontstaan in de huid. Deze zwellingen zijn afkomstig van ontstekingen. Meestal ontstaan de zwellingen in de onderarm of elleboog. De onderhuidse zwellingen heten reumaknobbels of nodulus rheumaticus. Zonder behandeling kunnen de gewrichten misvormd raken. In de gewrichten van de handen kunnen er bijvoorbeeld dikke knobbels ontstaan door botaangroei.

Vermoeidheid

Als je reuma hebt, kun je last hebben van extra vermoeidheid. Wanneer de reuma opspeelt, kun je je ziek en koortsig voelen. Soms kun je zelfs last hebben van bloedarmoede of gewichtsverlies.

Grillige klachten

De klachten van reuma zijn grillig. Ze kunnen een paar dagen wegblijven en dan ineens weer in alle hevigheid terugkomen.

Wat zijn de oorzaken van reuma?

Het is nog onbekend wat de oorzaken zijn van reuma. Wel is duidelijk dat omgevingsfactoren zoals overgewicht en roken een rol kunnen spelen in het ontwikkelen van reuma. Ook kan erfelijkheid een rol spelen. Zo kan reuma in één familie vaker voorkomen.

Hoe stelt de arts de diagnose reuma?

Wanneer je last hebt van pijn en stijfheid aan je gewrichten, spieren, pezen of botten en naar de huisarts gaat, dan zal hij je eerst wat vragen stellen. Zo vraagt hij welke klachten je hebt, wanneer de klachten optreden en wanneer de klachten verergeren of verminderen. Verder zal hij een lichamelijk onderzoek uitvoeren.

Als de huisarts de oorzaak kan vaststellen en je verder kan behandelen, dan hoeft hij je niet door te verwijzen naar een reumatoloog. Het kan ook dat de arts je eerst medicijnen of een fysiotherapeutische behandeling voorschrijft om de klachten te verminderen.

Doorverwijzing naar de reumatoloog

Als je huisarts vermoedt dat je reuma hebt, dan stuurt hij je door naar de reumatoloog. Deze vraagt naar je klachten en voert een lichamelijk onderzoek uit. Ook wordt er een bloedonderzoek uitgevoerd. Soms is het nodig om röntgenfoto’s te laten maken. Dit is afhankelijk van de soort klachten en de duur ervan.

Uit het bloedonderzoek haalt de reumatoloog informatie over ontstekingen in je lichaam. Ook vindt er via het bloedonderzoek een nierfunctietest en een leverfunctietest plaats en kijkt de reumatoloog naar het niveau van bepaalde antistoffen in je bloed.

Het kan zijn dat de reumatoloog ook wat vocht uit een gewricht haalt, om te onderzoeken wat er aan de hand is. Dit wordt gedaan als de reumatoloog vermoedt dat er sprake is van jicht.

Meestal duurt het zo’n één tot drie weken voordat de uitslagen van de onderzoeken bekend zijn. In de meeste gevallen weet de reumatoloog wat de diagnose is. Soms heeft hij net wat meer tijd nodig om de diagnose te stellen. Afhankelijk van de diagnose en de uitslagen van de onderzoeken, stelt de reumatoloog een passende behandeling voor.

Hoe wordt reuma behandeld?

Reuma is helaas nog niet te genezen. Wel kan een passende behandeling de pijnklachten verminderen en de ontstekingen remmen. Een reumatische aandoening verloopt bij iedereen weer anders. Een reumabehandeling verschilt dus van persoon tot persoon. Gezond eten, verantwoord bewegen en medicijnen gebruiken zijn vaste onderdelen van iedere behandeling.

Als je reuma hebt, krijg je te maken met verschillende behandelaars. Dit zijn onder meer de reumatoloog, de reumaverpleegkundige, een ergotherapeut en een fysiotherapeut. Zij helpen je omgaan met de gevolgen van reuma.

Medicijnen

Als de reumatoloog de diagnose reuma heeft vastgesteld, zal deze je adviseren om snel te starten met medicijnen. Dit kan verdere gewrichtsschade voorkomen. De reumatoloog kan een van de volgende soorten medicijnen voorschrijven:

• Eenvoudige pijnstillers: paracetamol
• Onstekingsremmers: ibuprofen, diclofenac
• Klassieke reumaremmers, zoals methotrexaat
• Biologische reumaremmers, zoals etanercept

Wat kun je zelf doen als je reuma hebt?

Als je reuma hebt, dan is het verstandig om je aan bepaalde leefregels te houden. Let erop dat je je lichaam niet onnodig belast. Neem op tijd je rust en zorg ervoor dat je op de juiste manier beweegt. Vaak leert de arts of fysiotherapeut je de goede methodes aan. Heb je wat overgewicht? Dan kan het zijn dat de arts je adviseert om wat af te vallen, zodat je gewrichten minder belast worden.

Tips bij reuma

• Blijf bewegen: door voldoende te bewegen, verhoog je je conditie en versterk je je spieren. Daarnaast houdt het je gewrichten, banden en spieren soepel. Hierdoor houd je de klachten beperkt of kunnen ze verminderen. Bovendien kun je stijfheid van gewrichten en de wervelkolom voorkomen.
• Licht sporten: probeer licht te sporten, zoals zwemmen, fietsen of rustig hardlopen. Je lichaam geeft zelf wel aan wat je kan. Verder kan je arts of fysiotherapeut je ook advies geven.
• Warmte: veel mensen met reuma ervaren warmte, zoals een warm bad of een warm kompres, als prettig. Vaak verlicht warmte de klachten. Dit is alleen zo bij
  niet-ontstoken gewrichten.
• Koelte: bij een ontstoken gewricht, kan een koud kompres juist de pijn verlichten.
• Vermijd vochtige, koude ruimtes: dit leidt tot meer klachten.
• Vermijd intensieve lichamelijke en geestelijke inspanning: neem op tijd je rust, want je spieren en gewrichten hebben dit nodig.
• Slaap voldoende: zorg voor voldoende nachtrust.