Orgaandonatie, hoe werkt dat?

In Nederland geldt sinds medio 1998 de Wet Op Orgaandonatie (WOD). Jaarlijks wordt er tijdens de donorweek veel aandacht besteed aan het belang van orgaandonatie. Er gaan ook regelmatig geluiden op dat de wetgeving op dit gebied zou moeten worden aangepast. Hoe dan ook, orgaandonatie komt met regelmaat in het nieuws, met de donorweek als jaarlijks hoogtepunt. In dit artikel leest u meer informatie over de werking van orgaandonatie.

Systeem

De huidige wetgeving stelt dat schriftelijke toestemming noodzakelijk is om organen van een overledene ter beschikking te stellen voor donatie. Dit kan door middel van een donorregistratieformulier. Ook is het mogelijk om bezwaar te maken. Deze informatie wordt opgenomen in het donorregister. Als er geen keuze wordt gemaakt door de persoon zelf, dan komt de beslissingsbevoegheid te liggen bij nabestaanden.

Er zijn voorstanders van een omkering van dit systeem. Dat zou inhouden dat iedereen automatisch wordt geregistreerd als donor. Wilt u geen donor zijn, dan kunt u dit laten registreren. Het laatste debat over deze kwestie is nog niet gevoerd.

Praktijk

Het donorregistratiesysteem is één, maar de praktijk is een ander verhaal. Want hoe werkt orgaandonatie in de praktijk? Wat niet veel mensen weten, is dat orgaandonatie lang niet altijd mogelijk is. Slechts in specifieke situaties wordt orgaandonatie toegepast, vaak in ziekenhuizen na overlijden als gevolg van een herseninfarct, harstilstand, of verkeersongeluk. Bij orgaandonatie moeten een aantal vastgestelde protocollen worden nageleefd. Dit maakt het haast onmogelijk om orgaandonatie toe te passen in andere situaties dan in ziekenhuizen.

Protocol

Allereerst wordt er bepaald of er medisch gezien grond is voor orgaandonatie. Na deze medische vaststelling, wordt het donorregister geraadpleegd, om te zien of de overledene geregistreerd staat als donor. Staat de overledene als donor geregistreerd, dan wordt er melding gemaakt bij de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS). Hier zijn alle gegevens van patiënten die wachten op orgaandonatie geregistreerd. De NTS maakt de best mogelijke ‘match’ tussen donor en patiënt en informeert het betreffende ziekenhuis, zodat alle noodzakelijke voorbereidingen kunnen worden getroffen.

Na deze administratieve protocollen, komt de praktische invulling om de hoek kijken. Bij orgaandonatie heerst een tijdsdruk. Tussen overlijden (het moment van de vaststelling van hersendood) en operatie mag geen lange tijd zitten. Meestal bedraagt deze tijdspanne vier tot twaalf uur. Tussen het moment van hersendood en operatie, wordt de overledene aan de beademingsmachine gelegd, om de organen van noodzakelijk zuurstof te voorzien. De operatie bedraagt enkele uren (drie tot zes uur), waarna het betreffende orgaan zo snel mogelijk naar het transplantatieziekenhuis wordt vervoerd. Daar zal de ontvangende patiënt ook zo snel mogelijk geholpen worden.