Klompvoet

Klompvoet is een aangeboren en verworven misvorming van de voet. Afhankelijk van de knik in de voet zijn er verschillende soorten klompvoeten. Bij een typische klompvoet is de voetzool naar binnen gedraaid en sterk gekromd. Bij een hakvoet of hielvoet is de voorvoet zo geplaatst dat hij niet omlaag bewogen kan worden, zodat de betreffende persoon zich op de hiel voort moet bewegen. Omgekeerd kan bij een zogenaamde spitsvoet de voet niet omhoog worden bewogen.

De oorzaak van de aangeboren klompvoet werd vroeger gezocht in een directe druk op de vrucht in de baarmoeder, maar de vaste verhouding in het voorkomen van de misvorming bij twéé jongens op één meisje en het in 25 tot 30 procent van de gevallen voorkomen van klompvoeten bij tweelingen pleiten er wel sterk tegen, dat een uitwendige (exogene) factor (druk) een rol speelt bij het ontstaan. Ook het feit dat de aandoening in twintig procent van de gevallen familiair is, maakt het waarschijnlijk dat inwendige (endogene) factoren van belang zijn.

De overerving van de aandoening is zeer moeilijk te volgen. Bij eeneiige tweelingen treedt slechts bij eenderde van de gevallen een klompvoet op. Dit wil zeggen dat de erfelijke aanleg zich slechts zwak doet gelden. Hieruit moet de gevolgtrekking worden gemaakt dat tweederde van alle kinderen die ten gevolge van hun erfelijke aanleg met een aangeboren klompvoet ter wereld zouden moeten komen, deze afwijking niet bij de geboorte vertonen. Deze individuen dragen de erfelijke aanleg echter w;el verder, waardoor af en toe in een schijnbaar volkomen gezonde familie een aangeboren klompvoet kan voorkomen.

Tegenwoordig wordt de aandoening beschouwd als het gevolg van een remming in de vroegste ontwikkeling van de vrucht. De voet wordt vroeg in de embryonale periode (zie Voet) aangelegd als een platte plaat in het verlengde van het onderbeen. In de loop van een aantal weken buigt de voetplaat om, waarbij de binnenrand (mediale deel) van de voet naar voren komt en het hielbeen, dat aanvankelijk naast het sprongbeen ligt, er onder komt te liggen. Vervolgens buigt de aldus omgebogen voetplaat met de voorvoet naar omhoog. De voet doorloopt dus een stadium van klompvoetstand en het is mogelijk dat een remming in deze fase van de ontwikkeling het op normale wijze omhoog komen van de voorvoet verhindert.

Niet alleen de stand van de botstukken is afwijkend, maar ook de rest van het bewegingsapparaat van de voet en het onderbeen vertoont afwijkingen. De spieren aan de achterkant van het been en de voetspieren zijn te kort, terwijl de spieren aan de voorzijde en buitenzijde van het onderbeen te lang zijn. Vlak na de geboorte is de abnormale stand gemakkelijk te overwinnen, maar in de eerste levensmaanden worden de weerstanden tegen rekking van de spieren snel groter. De aangeboren klompvoet wordt daarom zo snel mogelijk na de geboorte behandeld. De voet wordt vastgezet in de normale stand.

In ernstige gevallen zal het daarbij nodig zijn een deel van de spieren te verplanten en in dwangstand verkerende spieren te verlengen. Op oudere leeftijd zal operatief een wigvormig stuk uit een van de voetbeenderen worden verwijderd. Een klompvoet kan ook op latere leeftijd voorkomen door een ongeval of letsel aan een van de zenuwen die de onderbeen en voetspieren verzorgen. De behandeling bestaat uit correctieve operaties.