Hyperventilatie

De letterlijke vertaling van dit symptoom is ‘overademing’, hetgeen al aangeeft waar het om gaat. De patiënt ademt meer dan voor zijn zuurstofbehoefte noodzakelijk is. Aangezien dit gepaard gaat met een aantal zeer kenmerkende symptomen, spreekt men ook wel van hyperventilatiesyndroom.

Naast overmatige ademhaling treden tintelingen op, vooral in de vingertoppen. Bij een volledig hyperventilatiesyndroom treden zelfs krampen op (tetanie).

Bij deze krampen is de houding van armen en handen kenmerkend. De armen zijn helemaal gebogen, de vingers liggen tegen elkaar en de vijf vingertoppen trekken naar elkaar toe (zie de afbeelding op de volgende pagina). Deze verschijnselen kunnen binnen enkele minuten optreden. Ze lijken dramatisch, maar zijn onschuldig, aangezien ze net zo snel weer verdwijnen zodra de oorzaak van de krampen behandeld wordt.

Wat zijn de oorzaken van hyperventilatie?

De eigenlijke oorzaak is sterke angst die bij de patiënt onderbewust aanwezig is. Het gaat dus hoofdzakelijk om een psychisch probleem. Op momenten dat de angst opkomt, gaat men ongemerkt sneller en dieper uitademen. Daardoor raakt men te veel kooldioxyde kwijt en wordt het bloed alkalisch. Als gevolg daarvan treden er verschuivingen op van concentraties van bepaalde mineralen in het bloed, waardoor zenuwen geprikkeld raken en de symptomen van het hyperventilatiesyndroom ontstaan.

Hoe wordt hyperventilatie behandeld?

Het is verbazingwekkend hoe makkelijk men de krampen en het tintelen met een eenvoudige plastic zak kan behandelen. Bij de eerste hulp staan familie en betrokkenen vaak met verbazing en zelfs ontsteltenis te kijken, wanneer iemand die door hyperventilatie tetanie verlamd is een plastic zak voor de mond gehouden wordt. Door in een plastic zak te ademen, kan de patiënt het teveel aan uitgeademd kooldioxyde weer inademen. Daardoor verdwijnen de symptomen.

Op de eerste hulp wordt in een acuut geval ook wel eens een calciumprik toegediend.

Meestal geeft een plastic zak of een calciumprik slechts tijdelijke verlichting. De angsten en de nerveuze spanningen blijven. Pas als deze onderliggende psychische oorzaken onderzocht en opgelost worden, zullen de angst en de daardoor veroorzaakte hyperventilatie symptomen verdwijnen.

Wat kan men er zelf aan doen?

Iedereen heeft wel eens psychische problemen in zijn leven. Dat betekent niet dat iedereen hyperventilatie symptomen zal ontwikkelen. Meestal spelen meerdere factoren mee en duurt het jaren voordat zich een dergelijk ziektebeeld ontwikkelt.

Men kan natuurlijk een psycholoog raadplegen als men daar behoefte aan heeft. Veel patiënten kunnen ook zonder vakkundige begeleiding hun problemen oplossen. Door de oorzaak te behandelen, zullen de verschijnselen ook niet meer optreden.

Door onbewuste angst treedt overmatige ademhaling (hyperventilatie) op. Hierdoor daalt het kooldioxydegehalte van het bloed. Het vermogen van het bloed om zuur vast te houden neemt daardoor toe. Dat heeft weer tot gevolg dat de zenuwen prikkelbaarder worden en krampen makkelijker kunnen optreden.