Hyperprolactinemie

Hyperprolactinemie is een stoornis waarbij in het lichaam te veel prolactine wordt aangemaakt en afgegeven. Prolactine is een hormoon dat wordt geproduceerd in de voorste kwab van het hersenaanhangsel (hypofyse).

Bij mannen bevordert dit hormoon de ontwikkeling van de voorstaanderklier (prostaat) en het zaadblaasje. Het is indirect van invloed op de vorming van sperma. Bij vrouwen speelt prolactine een rol bij de ontwikkeling van de borstklieren. Het hormoon is met name van belang tijdens de zwangerschap en de zoogtijd. Het zet de vrouwelijke borst na de bevalling aan tot het produceren van melk.

De afgifte van dit hormoon wordt geregeld door de hypothalamus in de hersenen. Dit centrum staat in verbinding met de hypofyse voorkwab.

Waardoor wordt hyperprolactinemie veroorzaakt?

Psychische faktoren zoals het overlijden van een dierbare, huwelijksproblemen, psychische en fysieke stress (met name bij vrouwelijke topsporters) kunnen van invloed zijn op de hormoonspiegel en tot hyperprolactinemie leiden. Andere mogelijke oorzaken zijn operaties, ziekten van borsten buikholte en te weinig suiker in het bloed.

Daarnaast kan een groot aantal medicijnen een overmatige afgifte van prolactine tot gevolg hebben. Daartoe behoren onder meer enkele psychofarmaca en antidepressiva.

In sommige gevallen wordt hyperprolactinemie veroorzaakt door een goedaardige tumor van de hypofysevoorkwab (prolactinoom). Door deze tumor wordt op ongecontroleerde wijze prolactine geproduceerd. In zeldzame gevallen kan hyperprolactinemie optreden bij een traag werkende schildklier en bij sommige geneesmiddelen.

Hoe wordt hyperprolactinemie behandeld?
Wanneer de hormoonspiegel binnen bepaalde grenzen blijft, kan de verhoogde afgifte van hormonen met behulp van medicijnen worden afgeremd. Deze behandeling dient te verlopen onder strenge medische controle. Ook in geval van kleine prolactinomen zijn de resultaten van deze behandeling gunstig. Grote prolactinomen die op den duur ook hun weerslag hebben op de vorming van andere hormonen, moeten operatief worden verwijderd.

Wat kan men er zelf aan doen?

Als gevolg van de grote lichamelijke inspanningen die vrouwelijke topsporters zich getroosten, treedt hyperprolactinemie bij hen vaker op. Wanneer ze minder intensief trainen wordt de hormoonspiegel meestal na verloop van tijd weer normaal.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?
De oorzaak van een hormonale stoornis moet altijd door een arts worden onderzocht. Al gauw moet een internist worden geraadpleegd.

Wat doet de dokter?

Eerst wordt het prolactine gehalte van het bloed onderzocht. Aan de hand van een computertomogram kan worden vastgesteld of er sprake is van een prolactinoom.

Ziekteverloop

Bij mannen veroorzaakt hyperprolactinemie libido stoornissen en potentie zwakte. Ook kunnen borsten ontstaan die melk afgeven. Het eerste symptoom bij vrouwen zijn cyclusstoornissen. De menstruatie wordt onregelmatig en blijft op den duur helemaal uit. Er vindt geen eisprong meer plaats, zodat er geen zwangerschap kan ontstaan. Soms wordt dan melk gevormd, doen zich libidostoornissen voor en ontstaat een mannelijk beharingspatroon (baard, haargroei op borst en buik). Hyperprolactinemie kan ook acne veroorzaken.