Hoofdpijn

Hersenweefsel zelf kan geen pijn doen. Dit lijkt misschien moeilijk te geloven als u hoofdpijn hebt, maar de hersenen hebben geen pijnreceptoren. Hoofdpijn is de meest voorkomende medische klacht. Vaak komt het in de familie voor. Hoewel dat zelden het geval is, kan hoofdpijn wijzen op ernstige aandoeningen. In ongeveer 95 procent van de gevallen van hoofdpijn is er geen onderliggende kwaal. Deze zogenaamde primaire hoofdpijn kent vele vormen. Onderzoekers proberen nog steeds te ontdekken wat er precies in het lichaam gebeurt als u hoofdpijn krijgt.

Soorten hoofdpijn

Hoofdpijn wordt ingedeeld in drie categorieën, maar mengvormen komen ook voor.

Spanningshoofdpijn

• In negen van de tien gevallen van primaire hoofdpijn gaat het om spanningshoofdpijn.
• Komt bij mannen en vrouwen even vaak voor.
• Er ontstaat geleidelijk een doffe of drukkende pijn in de nek, het voorhoofd of midden op het hoofd.

Migraine

• In ongeveer 6 procent van primaire hoofdpijngevallen is er sprake van migraine.
• Komt drie keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.
• Kan beginnen in de puberteit, zelden na het veertigste levensjaar.
• Kan worden voorafgegaan door verschillende gewaarwordingen, bijvoorbeeld veranderingen in het zien, tintelingen aan één kant van het gezicht of lichaam en een hevige behoefte aan bepaald voedsel.

Clusterhoofdpijn

• Veroorzaakt een aanhoudende, doordringende pijn in en rond één oog. De aanvallen beginnen vaak op dezelfde tijd van de dag of nacht.
• Veroorzaakt tranen en roodheid van één oog en een verstopte neus aan dezelfde kant.
• Kan met de regelmaat van een klok voorkomen en kan verband houden met veranderingen van licht en seizoen.
• Komt vaak voor bij mannen, vooral bij zware rokers en drinkers.
• Kan worden aangezien voor een bijholteontsteking of een gebitsaandoening.

Onderzoek concentreert zich op de vijfde hersenzenuw (nervus trigeminus) en de stof serotonine in de hersenen als mogelijke veroorzakers van zware hoofdpijn. De pijn kan het gevolg zijn van een verstoorde balans van stoffen in de hersenen. Bij een hoofdpijnaanval daalt de hoeveelheid serotonine. Als gevolg hiervan gaat een signaal via de vijfde hersenzenuw naarde bloedvaten in het hersenvlies. De bloedvaten verwijden zich, raken geprikkeld en zwellen op. U ervaart dit als migraine hoofdpijn.

Als u vaker hoofdpijn hebt

• Houd een hoofdpijndagboek bij waarin u het volgende beschrijft:

– Ernst van de pijn. Is de pijn alleen maar lastig of kunt u echt niets meer?
– Frequentie en duur van de pijn. Wanneer begint de hoofdpijn? Bouwt het zich geleidelijk op of slaat het plotseling toe? Is er een verband met het tijdstip van de dag, met het seizoen? Hoe lang duurt de aanval? Waardoor gaat het over?
– Begeleidende verschijnselen. Voelt u de pijn aankomen? Bent u misselijk of duizelig? Ziet u gekleurde flitsen of hebt u last van vlekken voor de ogen? Hebt u trek in bepaald eten?
– Plaats van de pijn. Komt de pijn gewoonlijk voor aan één kant van het hoofd? In de nekspieren? Rond een oog?
– Familiegeschiedenis. Zijn er familieleden die vergelijkbare hoofdpijn hebben?
– Oorzaken van de pijn. Kunt u een pijnaanval in verband brengen met bepaald eten, met bezigheden, het weer, gebeurtenissen of omgevingsfactoren?

• Vermijd aanleidingen tot hoofdpijn. Misschien moet u hiervoor uw manier van leven veranderen.
• Zorg voor voldoende nachtrust en lichaamsbeweging.
• Gebruik aspirine (alleen volwassenen), paracetamol of ibuprofen om de pijn te verlichten.

Wat kunt u zelf doen als u een migraineaanval voelt aankomen?

Begin met het nemen van maatregelen zodra u de migraine voelt opkomen. Dit is de beste manier om een aanval vroegtijdig te stoppen. Gebruik ibuprofen of aspirine (alleen volwassenen) in de voorgeschreven dosering om de pijn te bestrijden. Sommige mensen kunnen een aanval stoppen door in een donkere kamer te gaan slapen of door koffie of cola met cafeïne te drinken. Gebruik sumatriptan of tabletten volgens de aanwijzingen die u van uw dokter hebt gekregen.

Wat kan de dokter voor u doen?

Raadpleeg uw huisarts als de maatregelen na een of drie dagen niet helpen. Hij zal proberen de soort hoofdpijn en de oorzaak ervan vast te stellen. Hij kan andere mogelijke aanleidingen van de pijn uitsluiten en zal u misschien onderzoeken. Ook kan hij u een pijnstiller voorschrijven. Voor de verschillende soorten hoofdpijn bestaan verschillende soorten medicijnen.

Voor migraine zijn diverse middelen verkrijgbaar. Uw huisarts kan u helpen het medicijn te vinden dat bij u het beste werkt. Bij regelmatige migraineaanvallen is het mogelijk preventief medicijnen te nemen. Ook hierbij kan uw huisarts u helpen. Als u vaak ernstige migraineaanvallen hebt, kan uw huisarts u sumatriptan of een vergelijkbaar middel voorschrijven. Dit kan per injectie worden toegediend, maar ook als neusspray of in tablet-vorm.

Waarschuwing

Negeer nooit plotselinge, onverklaarbare hoofdpijn. Roep de hulp van de huisarts in als uw hoofdpijn:
• Plotseling komt opzetten en ongewoon zwaar is.
• Gepaard gaat met koorts, een stijve nek, huiduitslag, verwardheid, toevallen, dubbel zien, slapte, versufdheid of moeite met spreken.
• Volgt op een recente keelpijn of luchtweginfectie.
• Erger wordt na een verwonding aan het hoofd, een val of een klap.
• Een voorheen onbekende pijn is en u ouder bent dan 55 jaar.

Zorg voor kinderen

Terugkerende hoofdpijn komt veel voor in de late kinderjaren en tijdens de puberteit, maar is zelden een ernstige aandoening. Hoofdpijn is een bijverschijnsel van veel virale infectieziekten. Als uw kind echter regelmatig hoofdpijn heeft terwijl het verder goed gezond lijkt, doet u er verstandig aan de huisarts te raadplegen.

Ook migraine kan bij kinderen voorkomen. U moet hierop bedacht zijn als migraine in de familie voorkomt. Bij kinderen gaat deze vorm van hoofdpijn vaak gepaard met overgeven, overgevoeligheid voor licht en slaperigheid. Meestal gaat het na een paar uur over. Hoofdpijn kan wijzen op spanningen op school of in de relatie met vrienden en familie. De pijn kan ook een reactie zijn op medicijnen, vooral neusdruppels.

Als de hoofdpijn regelmatig terugkomt, kunt u uw kind helpen een hoofdpijndagboek bij te houden. Gebruik paracetamol of ibuprofen zo weinig en zo kort mogelijk, om te voorkomen dat de pijnstiller andere problemen verdoezelt. Als de hoofdpijn van uw kind blijft aanhouden, zonder aanwijsbare oorzaak plotseling opkomt of steeds erger wordt, moet u de hulp van uw huisarts inroepen. Doe dit ook bij hoofdpijn die volgt op een recente oorontsteking, kiespijn, keelpijn of andere infecties. Vertel het uw huisarts als er migraine in de familie voorkomt; die informatie kan helpen bij het stellen van de diagnose.