Blindedarmontsteking

De naam blindedarmontsteking is eigenlijk fout, want niet de blindedarm. zelf, maar het wormvormig aanhangsel, de appendix veriformis, is ontstoken. Een ‘geïrriteerde blinde darm’ bestaat eigenlijk niet; dat is altijd een lichte ontsteking, die weer geneest. Blindedarmontsteking is een veel voorkomende ziekte, die zich ook bij kleine kinderen voordoet.

De oorzaak van blindedarmontsteking is niet altijd helemaal duidelijk. Vaak komt hij voor na storingen in de darmfuncties, wanneer bijv. niet uitgescheiden faecale resten verhard zijn en kleine faecale stenen hebben gevormd; men ziet blindedarmontsteking ook soms na etterende halsontstekingen (angina).

Zelden wordt blindedarmontsteking veroorzaakt door in de appendix zetelende maden, en zeer zelden door in de appendix vastzittende corpora aliena (vreemde voorwerpen), bijv. naalden. Ingeslikte pitten van kersen, pruimen, enz. komen niet in de appendix, die daar veel te nauw voor is. De vrees voor blindedarmontsteking, omdat men een pit heeft ingeslikt, is daarom ongegrond.

Acute blindedarmontsteking begint met een ontstoken zwelling van het slijmvlies van de appendix. Wanneer de ontsteking verder gaat, dringt hij langzamerhand door de wand van de appendix en gaat etter afscheiden. In ver voortgeschreden gevallen ontstaat gangreen, d.w.z. het afsterven van weefseldelen van de wand; er ontstaat een gat (perforatie) en de etter stroomt in de buikholte. Dit wordt onherroepelijk gevolgd door de zo gevreesde buikvliesontsteking. Vindt dit proces langzaam plaats, dan hebben de blindedarm en de aangrenzende darmen de tijd met elkaar en met het buikvlies aan de voorzijde en de rechterzijde te verkleven; vindt nu een perforatie plaats, dan blijft de etter van de buikholte afgesloten, maar er ontwikkelt zich een ontstekingsgezwel, in het midden waarvan zich een opeenhoping van etter bevindt, een zogenaamd perityflitisch abces. Dit kan door de buitenste buikwand, in de darm, en in meer zeldzame gevallen in de vrije buikholte doorbreken.

Blindedarmontsteking kan tot een groot aantal verschijnselen aanleiding geven. In de nabijheid van de appendix bevinden zich organen (adnexa van de baarmoeder, galblaas, een nier, alvleesklier), waarvan de aandoening met vergelijkbare symptomen beginnen of verlopen kan. De diagnose is daarom vaak zeer moeilijk en slechts door een ervaren arts te stellen. Wanneer er ook maar de geringste verdenking is, moet dadelijk de dokter worden gewaarschuwd.

Een typische blindedarmontsteking begint met onbestemde buikpijnen, die men vaak meent te voelen in de maag- of navelstreek. Pas uren later worden ze onder in de buik waargenomen. De temperatuur stijgt slechts matig (onder de oksel 37.2 tot 37.8°). Dan volgen oprispen en braken, steeds alarmerende tekenen. De onderzoekende arts vindt, behalve pijn bij druk rechts onder op de buik, een verhoogde spanning van de buik op deze plaats (reflectorische spierspanning). Neemt hij de hand plotseling weg, dan voelt de patiënt een heftige pijn op die plaats, wat een zeer betrouwbaar symptoom is, vooral wanneer de rechterkant pijn doet, als de linkerkant wordt ingedrukt en losgelaten.

Bij oude mensen moet men zeer voorzichtig zijn, want het ziektebeeld is bij hen vager, zij zijn minder gevoelig voor pijn en de karakteristieke symptomen worden pas merkbaar, wanneer het proces reeds ver voortgeschreden is.

Behandeling van blindedarmontsteking:

Bij rustig verlopende blindedarmontsteking, die geen stormachtige verschijnselen biedt (geïrriteerde blindedarm), kan een afwachtende houding worden aangenomen, als de patiënt maar terdege onder controle blijft. Warmte (elektrisch kussentje, warmwaterzak), het houden van een dieet en regeling van de stoelgang hebben een gunstige uitwerking. Sommige artsen prefereren de ijsblaas. blindedarmontsteking, die met heftige verschijnselen (opbreken, overgeven, hoge temperatuur, hevige pijn) gepaard gaat, moet geopereerd worden, waarmee men niet te lang mag wachten, om niet een perforatie of een ontstekingsgezwel te riskeren.

Bij een doorgebroken blindedarmontsteking. moet onmiddellijk geopereerd worden om het ontstaan van een algemene buikvliesontsteking te verhinderen. De operatie bestaat uit het verwijderen van de appendix door een buiksnede. Als zich een ontstekingsgezwel heeft gevormd, moet eerst afgewacht worden. Breekt het abces door in de darm, wat vaak het geval is, dan wordt het ziektebeeld snel minder ernstig, zodat operatie niet meer nodig is. Bij doorbraak in het voorste deel van de buikwand mag alleen het abces geopend worden, en mag de appendix niet worden verwijderd.

In deze beide gevallen verwijdert men de appendix enige maanden later, omdat de ervaring leert, dat het proces zich herhaalt. Doorbraak in de vrije buikholte moet natuurlijk ten spoedigste geopereerd worden. De serumbe-handeling van algemene buikvliesontsteking en het gebruik van antibiotica en sulfonamiden hebben het sterftecijfer van perforerende blindedarmontsteking belangrijk doen dalen.

2) Acute blindedarmontsteking gaat vaak over in een chronische ontsteking. De appendix is dan meestal omgeven door vergroeiingen. Symptomen zijn terugkerende pijnen rechts onder in de buik, matheid, geen lust tot werken, gebrek aan eetlust, lichte temperatuurstijgingen, ophouden van stoelgang. De diagnose is niet altijd gemakkelijk. Juist hier is het onderscheid van mogelijke ziekten van naburige organen bijzonder belangrijk. Voortdurende pijn rechts onder in de buik en lichte temperatuurs-verhogingen wettigen sterk de verdenking van blindedarmontsteking. Doorlichting na vulling van de dikke darm met bariumpap toont aan, dat de appendix niet gevuld wordt. Als de klachten erg vervelend worden en steeds terugkeren, is operatie nodig, maar die leidt natuurlijk alleen tot verdwijning van de klachten, als er werkelijk sprake van chronische blindedarmontsteking is geweest.