Longoedeem

Longoedeem ontstaat als zich in de longblaasjes (alveoli) of in de tussenruimte van het longweefsel (interstitium) vocht ophoopt. De vloeistof bestaat uit serum, oftewel het waterige bestanddeel van het bloed. Het vocht treedt uit de wand van de kleine bloedvaatjes van de long, de zogenaamde haarvaten (capillairen). Longoedeem ontstaat meestal plotseling, maar het kan ook als verschijnsel van een chronisch ziekteproces optreden.

Wat zijn de oorzaken van longoedeem?

Longoedeem is het gevolg van een verschuiving in de drukverhoudingen in de long, waardoor de bloedvaten doorlatend worden. Zodra de capaciteit van het lymfestelsel wordt overschreden, kan het vocht dat uit de bloedvaten treedt niet meer afgevoerd worden. Meestal wordt dit proces door een functieverminde ring van de linker helft van het hart veroorzaakt, bijvoorbeeld als gevolg van een te hoge bloeddruk, hartinfarct of vernauwing van de mitralisklep. Andere oorzaken zijn honger, nier aandoeningen en een overmatige vochttoevoer, bijvoorbeeld door infusen. Verder kunnen infecties, vergiftigingen en verwondingen een longoedeem veroorzaken, maar ook een beschadiging van de hersenen kan de oorzaak zijn.

Hoe wordt longoedeem behandeld?

Eerst moet de onderliggende ziekte onderkend en behandeld worden. Maar meestal is er niet veel tijd, aangezien longoedeem meestal vrij plotseling optreedt en er onmiddellijk ingegrepen moet worden.

Het bloedvolume verminderen
Om de vulling van de vaten in de longen te verminderen, wordt het bovenlichaam hoger gelegd terwijl de benen omlaag gebracht worden. Warme voetbaden en stuwbanden aan de armen en benen kunnen de bloed toevoer naar de longen verminderen. Bovendien krijgt de patiënt nitraten als spray of per injectie toegediend. De overvulling van de vaten kan ook kortstondig door middel van een aderlating verminderd worden. Meestal worden medicijnen gegeven om de urineafvoer te verhogen (diuretica) en om de werking van het hart te versterken. Als de patiënt in ernstige ademnood verkeert zal hij kunstmatig beademd moeten worden.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Een acuut longoedeem is levensgevaarlijk. Daarom zal men bij de eerste tekenen al een huisarts moeten bellen.

Wat doet de dokter?
De patiënt wordt meteen in de juiste ligging gebracht. Na onderzoek belt de dokter indien nodig direct een ambulance.

Ziekteverloop
Aan longoedeem kunnen soms astmatische verschijnselen (astma bronchiale) voorafgaan. De symptomen zijn sterke benauwdheid, versnelde ademhaling en een droge hoest.

Acuut longoedeem
Acuut longoedeem ontwikkelt zich binnen enkele minuten. Het wordt gekenmerkt door een snel toenemende tot levensbedreigende ademnood. De lippen en de huid onder de nagels lopen blauw aan, uiteindelijk verkleurt de huid ook op andere plekken. Bij wanhopige pogingen om lucht te krijgen, ontstaan luide ratelende geluiden in de luchtpijp. Soms wordt roodgeel, schuimig sputum opgehoest.

Chronisch longoedeem
Chronisch longoedeem komt bijna alleen voor bij oudere mensen met slechte werking van de linker harthelft en longstuwing. Ook hier staan hartklachten en ademnood op de voorgrond.